Zero zabor, zero xahutze eta zero watio trantsizioan bizi den kanpin honetan

Atalak: Trantsizioa, Zero Zabor

“Les Coqs en Pate” kanpinean Didier lanean. (Argazkia: Accueil Paysan)

“Les coqs en pâte” kanpinean aterpetu gaituzte bi egunez La Roche-sur-Yon hirian (Vandée, Frantziako Estatua) Coloques Zéro Déchets jardunaldira gonbidaturik. Arroxelatik (La Rochelle) hurbil dagoen eskualde honetako militante ezkertiar beteranoei zor genien bisita, ez alferrik darabiltzagu gaur euskaldunok Saint Philbert eta Grosbreuil-en ikusitako zurezko etxolak  hirietan auzo-konposta egiteko, Sakanako mankomunitateak inportatu eta hedatuta. Duela hamar urte Grosbreuilen eraikitzekoak ziren -eta azkenean geldiaraztea lortu zuten- errauste plantaren kontrako borrokak ere senidetzen gaitu.

Baina “Les coqs en pâte” kanpina gomendatzeko idazten dut orria. Bertara bazoaz, jakin ezazu hondakinak murriztea, ondasunak ez xahutzea eta argindarra aurreztea ez direla esloganak eta ezta “gu ere saiatzen gara” burges-txikien epelkeriak. Christine eta Didier Coquenlorgek benetan bizi dute trantsizioa. Haiek hala bizi dira, hautu kontzientez egindako xumetasunean, eta haienean zuk ere hala bizi behar duzu. Zorionekoak gu biziak eman digulako horiek ezagutzeko aukera. Ikasi ote dugu zerbait?

Hemen zero zabor benetan da zero. Bertako biztanleek bezala bisitariek sortutako hondakin solidoen sailkapen eta murrizte ahalegin erabatekoa. Sortutako hondakinak ahalik eta gehien lekuan bertan berrerabili edo berziklatu behar direnez, erabilitako uren kudeaketa ere osorik bertan egiten da. Ez bilatu bonbarik komunean, hemen komun lehorra besterik ez dago, haien, zure eta nire eginkariak denak batean konpost bihurtuko ditu ugazabak. Arazorik izatekotan ez du higieneak sortuko, gizakiak sortu duen astakeria nabarmenenetakoa den W.C. kulturak itsatsi dizkigun erreflexoek baizik.

Kanpinak kudeatu behar dituen beste urak pertsona eta sukaldeko tresneriaren garbiketei dagozkionak dira. Hauek fito-depurazioz garbitzen dituzte, ihiz hornitutako harri artetik pasa ondoren putzu handi batean bukatzeko. Teilatuek bildutako euri-urak darabiltzate ia denetarako. Berotu, berriz, teilatuetan ezarritako plaketan.

Zero Waste Europeko Joan Marc Simon gobada pedalez jotzeko entrenatzen. (Argazkia: ARGIA)

Gobada egiteko bi makina dauzkazu. 3 eurotan garbigailu elektrikoa. Euro bakarrean garbigailu pedalduna. Didierrek berak prestatua, danborrean lagatako golf-pilotak darabiltza gobada jotzeko, deterjenteaz gain oihalei zikina ateratzen laguntzeko. Pedalei eraginez liburua irakurri nahi baduzu, atriltxo bat gehitu diezaiokezu. Megawat? Negawat!

Zeren eta ahalik eta argindarrik gutxien gastatzea da kontua. Batere ez, ahal bada. Berdin gasa. Horregatik sukaldean protagonismo handia dauka tupina norbegiarrak (marmita noruega, marmite norvegienne), bai otordu prestatuak beroan atxikitzeko eta baita, honek harritu gaitu, irakinaldira eramandako eltzekariak batere energiarik xahutu gabe egosteko. “Les coqs en pâte“ekoa Didierrek berak egina da, eguzki denean otorduak egiteko eguzki-labea eta fruituak idortzeko kajoia bezala. Gainerakoan, zertarako galdetu telebista non den.

Erradikalki bio den baserri txiki baten antolamendua ikasi daiteke hemengo baratze, fruitu-arbola, konpost-gune, ahate, oilo, ahuntz, txerri, asto eta abar luzeen artean. Auzolanaz ere asko ikasteko aukera dago, erretretan sartzeko adinean diren senar-emazteok lagunduko dizute ezagutzen inguruotan militantzian mobilizatutako jende eta taldeak eta trantsizioaren ildoan antolatutako ekintzak, La Roche-sur-Yonen ugariak baitira baztertuen integrazioan bezala trantsizio energetikoan, lekuko ekonomiaren biziberritzen eta abarretan konprometitutakoak.

“Les coqs en pâte” kanpina Confederation Paysanne sindikatuak (ELB bere barne da) antolatutako Accueil Paysan sarean dago; sare honetako etxaldeek aukera ezberdina eskaintzen dizkiete udatiarrei, batzuek kanpina, beste batzuek chambre d’hôtes gelak… Talmont-Saint-Hilaire herrian Coqenlorge bikoteak daukan honetan benetako trantsizioan bizi izan gara gu bi egunez.

Oihalezko denda edo karabana kokatzeko zelaia. (Argazkia: Acueil Paysan)