Auschwitz+70: holokaustoaz garaiz baina alferrik abisatu zuen hura

Atalak: Historia, Nazioartea

Auschwitz, esparruko sarrera.

Auschwitzen astea oraingoa. Espektakuluaren kulturak bazka behar duenez, atzoko Ebola ahaztu eta nazien holokaustoa jorratzen da egunokaz, heldu den astean izanen da beste katastroferen bat. Rafael Poch kazetari bikainak, La Vanguardiak orain Parisen daukanak, gorde beharreko kronika laburrean bildu du Europako pasarte beldurgarri hartaz egiten ari den manipulazioa: “Auschwitz y la “Ostpolitik” de Bruselas“en hasieran dioenez, “Ukrainako hondamendira eraman duen politika berak orain helburutzat hartu du Errusia kanporatzea Europaren historiatik”. Ez da Auschwitzeko episodioa bakarrik, II. Mundu Gerraren historiaren egia mozorrotzeko interesa daukate botere askok. Hori aitortzeko ez dago Vladimir Putinen propagandista izan beharrik.

Daily Telegraph 1942

Juduen holokaustoak eten gabe ematen baititu istorio berriak -garratz, izugarri, galant- Daily Telegraph ingelesak zabaldu du nolaz, 1945 baino askoz lehenago, 1942an bere orrietan aurreratua zuen naziek okupatutako lurretan beranduago tropa askatzaileek idoro behar zutena. “Holocaust Memorial Day: Telegraph revealed Nazi gas chambers three years before liberation of Auschwitz“. 1942ko ekainaren 25ean albiste laburra plazaratu zuen, titular honekin: “Alemanek 700.000 judu hil dituzte Polonian”, ondoko lerroan jartzeko “gas ganbara mugikorrak” zerabiltzatela horretarako.

Daily Telegraph Reporter anonimoak sinatu zuen arren kronika, orain jakin da Poloniako gobernu atzerriratuko kide zen Szmul Zygielbojm politiko ezkertiarra eduki zuela idazle. Polonian utzia zuen kontaktu sarea erabiliz bildutako informazioekin jakin zuen 1941eko azarotik egunean 1.000 herritar judu hiltzen zituztela gasez. Ordurako Winston Churchillek salatua zuen juduen kontrako sarraskia gertatzen ari zela, baina informazio zehatzak falta ziren. Sekulako albistea zen Zygielbojmek emandakoa, bere iturriek arrisku handiak  hartzen zituzten datu oso zehatzak lortzeko, baina axolagabekeriaz erantzun zitzaien, baita fidagaiztasunez ere.

Kronika plazaratu zuen egunetan Zygielbojmen emazte Manya eta seme Tuvia Varsoviako ghettoan bizi ziren inguraturik, eta ghettoa alemanek 1943an suntsitu zutenean bertan hil ziren. Desesperaturik, Zygielbojmenek bere buruaz beste egin zuen 1943ko maiatzaren 11an.

Aurretik, kronikan, idatzia zuen: “Poloniako nazio judu osoa hil izanaren krimenaren erantzukizuna lehenik dagokie hori burutu zutenei. Baina zeharka, humanitate osoaren gain erortzen da, nazio Aliatuetako jendeen eta haien agintarien gain, zeren ez baitute gaurdaino benetako urratsik eman krimen hau gelditzeko. Pasibotasunez begira egon direlako nola hiltzen dituzten milioika haur, emakume eta gizon torturatu, haiek bilakatu dira erantzuleen laguntzaile”.

Szmul Zygielbojm (1895-1943).