Valentziar Herrialdean ziklo berria baino gehiago ireki da hauteskundeotan

Atalak: Politika

Rita Barbera Valentziako alkatea hauteskunde gauean agur esaten. (Argazkia: Cadena Ser)

Josep Vicent Boira i Maiques (Canyamelar, Valentzia, 1963) geografia eta historiaren irakasleak analisi interesgarria plazaratu berri du La Vanguardian Valentziar Herrialdean hauteskundeok utzi duten mapa politiko berriak bere ustez erakusten duten ziklo aldaketaren inguruan: “València, més que un nou cicle” (Valentzia, ziklo berria baino gehiago, hemen gaztelaniaz). Hona analisiaren puntu nagusiak.

Duela gutxi amestekoak ere ez zirenak gertatu dira Valentziar Herrialdean: Valentziako hurrengo alkatea Manresan (katalana!) sortutako gizon bat izango da, hiru hiriburuetan catellanoena den Alacantek hiru zinegotzi nazionalista edukiko ditu, eta Generalitateko lehendakari Fabra alkate eduki zuen Castello hirian PPk botoen erdia galdu du.

Valentzian gertatu dena hauteskunde ziklo aldaketa baino sakonagoa da. “Valentzia hasi da halako aire propioa arnasten. Valencian gertatu da halako eten laukoitz bat [un cuádruple desacople] Espainia hain harrituta utzi duena ezen eta aipatu ere ez den egiten”.

Lehen etena, bipartidismoari dagokiona. 2011an PP eta PSV-PSOEren artean botoen %76 bildu zituzten. 2015ean %46.

Bigarren etena, Ciudadanos eta Podemosen gain oinarritutako sistema politiko berria iragartzen zutenekikoa. Tartean sartu da Compromis: %18 erkidegoan, Valentziako probintzian %23. Honek hankaz gora jarri du prestatuta zegoen geometria politikoa.

Hirugarren etena, Valentziako Erkidegoari Espainiako antzerkian eman zitzaion paperarekiko. Espainiaren kalkuluetan sartzen zen tarteka, 1714tik, Katalunia matxinatzea zentralismoak ezarria dion paperaren kontra. Berdin noiz behinka Madril matxino eta zalapartariaren leherketa herrikoia. Baina Valentzian gertatuak ez dauka izenik. Alde horretatik, Nafarroa eta Valentzia beren gidoietatik irteteak nahastuko lituzkete Estatuak bere orekaren zimendutzat dauzkan oinarri tradizionalak.

Joan Ribo Compromísen Valentziarako alkategaia, izen adierazkorra daukan jatetxe baten aurrean. (Argazkia: Jorge Mafé/Ciclosfera)

Eta laugarren etena, valentziarrek katalanekiko berezko gorrotoa omen daukatela uste zutenekiko. Anti-katalanismoak porrot egin du estrategia politikotzat. Adibide moduan, PPk azken orduan katalan kutsuko edozer ezabatzeko onartu zuen Ley de Señas de Identidad delakoari Valentziako hiriburuko jendeek erantzun diote garaipena emanez Compromís taldeari hiriko 19 auzoetako 9tan eta alkatetzara eramanez Joan Ribó.

Ilusioz betetako analisian, Boira i Maiquesek alderatu ditu Nafarroan gertatuak eta Valentziar Herrialdeko aldaketak. Espainiaren zimentarriak deseroso egoteko modukoak direla? Batean bezala bestean adi egon beharko da Madrilek mahai gainean bezala mahaipean erabiliko dituen kartei.