Gizarte ekonomia goranzko bidean

Atalak: Ekonomia, Uncategorized

Euskal Gizarte Ekonomia Sareak emandako datuen arabera, erakunde horretan dauden enpresen kopuruak gora egin du eta fakturazioa 10.000 milioi eurotara irits liteke.

EGES Euskal Gizarte Ekonomia Sareak azken urteetako balantzea egin du. Izaera oso ezberdineko Euskal Autonomia Erkidegoko elkarteak daude saretuta bertan: ASLE lan sozietateen erakundea, EHLABE Euskal Herriko Lan Babestuen Elkartea, Gizatea Gizarteratzeko eta Laneratzeko Euskadiko Enpresen Elkartea, Konfekoop Euskadiko Kooperatiben Konfederazioa eta REAS-Euskadi Ekonomia Alternatibo eta Solidarioaren Sarea.

Prentsaurrean emandako hainbat daturekin, gizarte ekonomiak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan duen eragina eta krisi urteetan izandako bilakaera nabarmendu zuten EGESeko ordezkariek. Hemen bildu ditugu horietako batzuk:

• Enplegua: Gizarte ekonomiak 70.600 lanpostu eta enpleguaren %8,26 biltzen du EAEn. EGES barruan dauden elkarte eta enpresetan 67.600 lagun aritzen dira: ASLEn 6.648, EHLABEn 8.000, Gizartean 975, REASen 2.668 (4.000 boluntario gehiago ere bai) eta Konfekoopen 51.000. ASLEren arabera 2015ean enplegua %4 hazten ari da lan elkarteetan eta kontratuen %77 indefinitua da.

• Fakturazioa: EGES sarearen fakturazioa 2014an 9.653 milioikoa izan da. Lan elkarteek 2014an 697 milioi euro fakturatu zuten eta 2015ean inoizko onena izango dela aurreikusten dute. EHLABEren fakturazioa 2014an 260 milioi eurokoa izan zen, Gizatearena 18 milioi eurokoa, REASek 54 milioi, eta Konfekoopek 8.625 milioi euro fakturatu zituen 2014an.

• Enpresak: Enpresa kopuruak gora egin du EGES barruan: 2.800etik 3.354ra igaro dira (EAEko enpresen %2), baina joera ezberdina izan da. ASLEn 2010ean 815 enpresa ziren eta 2014an berriz 659 (hala ere, 2015ean kopuruak %2,7 egin du gora). Konfekoopen 2010etik 2014ra gorakada handia izan da 823etik 1.005 enpresa edukitzera pasa da. EHLABEk 11 erakunde eta 100 lan-zentro biltzen ditu, Gizateak 45 enpresa eta REASen 62 erakunde.

EGES formalki 2015eko martxoan (pdf) jaio zen arren, erakunde horietako ordezkariak urteak zeramatzaten harremanetan helburu berak lantzen. Saretzeak ekonomia soziala “osotasunean” aurkezteko eta ikusarazteko aukera ematen die, euren esanetan. Nolanahi ere, orain emandako datuak eskuan, hainbat irakurketa egin daitezke.

Nabarmena da enpleguan, enpresa kopuruan eta batez ere fakturazioan kooperatiben alderantz dagoen pisu eta desitxuratze handia –fakturazioari dagokionez %89 dagokio– eta bistan da Mondragon Taldeak datu horretan duen eragina. Enplegatzen diren langile kopuruan dagoen aldea ikusteko grafikoa duzue segidan:

EGES sare barruan dauden erakunde eta enpresen izaera eta praktika desberdinak ere azpimarratzeko modukoak dira. Bolondresekin diharduten ekimen solidarioak eta ez-bazkideen tasa altua duten kooperatiba handiak berdin kontabilizatu daitezke? Tamainan eta izaeran dauden desberdintasunek sarea gehiago egituratzeko zailtasunak sor ditzakete aurrera begira agian. Hala ere, badituzte elkarrekin martxan jartzeko proiektuak buruan: ikerketa-ekimenak, foro eta jardunaldiak…

Sare horrek gure inguruko gizarte ekonomiaren zati handi bat ordezkatzen duen arren, Euskal Herriko gizarte ekonomiaren argazki orokorra egin nahi badugu bistan da aktore ugari falta direla. Hala, lurraldetasun ikuspuntutik hutsune nabarmena dago (adibidez, Nafarroako ekonomia sozialeko Cepes erakundea edota Ipar Euskal Herriko datuak izan ditzaketen Akitaniako ekonomia sozial eta solidarioaren ganbera eta Laborantza Ganbera falta dira).

Bestetik, Bilboko Alternatiben Herrian ikusi zen moduan dinamismo handia izaten ari diren ekonomia sozial eta eraldatzaileko hainbat elkarte ere ez daude. Olatukoop sarea edota Batura maparen ekimena adierazgarriak eta kontuan hartzekoak dira oso.

Gizarte Ekonomiako Euskal Behatokiko (GEEB) Ignacio Bretosen esanetan, gizarte ekonomiak duen arazo nagusietako bat da entitate guztien gaineko datu estatistiko “osoak, homogeneoak eta jarraituak” falta direla. Agian, laster behatoki horrek argitaratuko duen Euskal gizarte ekonomia eta krisi ekonomikoa (2009-2013) txostenak emango du aukera gehiago sakontzeko.

Nolanahi ere, EGESen datuak ez dira inondik ere gutxiesteko modukoak eta gizarte ekonomiak Euskal Herriko hainbat lurralde eta eskualdetan nolako indarra duen adierazten dute, baita krisiaren aurrean kalitatezko enpleguari eusteko gai den eremua dela ere.