Txerritoki honetan ‘pigs’ ugari

Atalak: Ekonomia, Historia

Greziako bonoen interesak izugarri igo diren garaiotan, eta Europako hainbat estaturen defizitak eta zor publiko handiak finantza merkatuak aztoraturik dituen une honetan, zer eta PIIGS akronimoa hedatu da zailtasunetan eta krisiak “zikinduta” dauden herrialdeak izendatzeko: Portugal, Italia, Irlanda, Grezia eta Espainia (Spain). Zerriak, alegia. Terminoa mundu anglosaxoian hasi ziren erabiltzen 90eko hamarkadan, Europa hegoaldeko Mediterraneoko herrialdeen ekonomia ahula adierazteko. 2008an Irlandari etxebizitzaren burbuilak eztanda egin zionean, hura ere gehitu zitzaion zerrien taldeari. Financial Times egunkariak haizatu zuen izen iraingarria eta pixkanaka medio guztietan hedatu da, baita AEBetan ere.

Batzuetan harrigarriak izaten dira historiak eskaintzen dizkigun paradoxak. Duela mende eta piku alderantzizkoa zen kontua: 1898ko Kubako gerra zela-eta espainiarrak jo eta su aritzen ziren AEBei “zerriak” zirela esaten eta karikaturizatzen. Chicagoko eta New Yorkeko hiltokietan milaka zerri sakrifikatzen zituzten eta AEBak zerrien industriari esker aberasten ari zirela uste zen Espainiako jendeen artean. Euskaldunok ere gauza bera egin genuen, gerra hartako espainiar zaletasunaz kutsaturik, yankien kontra direnak eta ez direnak esaten genituen bertso bidez: Nolatan ez du gora altxako español masoneriya / txerriyentzako bada Habana / ganbela bizigarriya… dio El Cantabro egunkarian publikatutako bertso batek, edo: Norte-Amerikako txerri zar trasteak / beretzat nai dituzte gure parajeak… beste bertso sorta batek La Voz de Guipuzcoan.

Kontua da, nahikoa izan zela txerriez bizi ziren amerikar horiek lau kanoikada botatzea, Espainiar Inperioaren azkeneko kondarra hondoratzeko. Espainia depresio kolektiboan sartu zen, ohartu baitzen jadanik ez zela Felipe II.aren garaian bizi. Ez ote zaie estatubatuarrei holako zerbait pasako oraingoan? Jakina, ez da izango Espainia AEBak hondoratuko dituena… Grezia baizik. Greziak txerrien gaitza bezain azkar zabaltzen den birusa dauka: Estatuaren porrotari zaion beldurra. Merkatuak beldur horretaz kutsatzen hasi dira –Portugal eta Espainia hurrenak– eta inor ez da salbu, ezta AEBak ere. Hain zuzen AEBko banku bat izan da, Goldam Sachs, Greziari birusa nahita mutatu diona. Kapitolioak badaki jokabide horrekin bere burua kaltetu duela, eta orain argibideak eskatu dizkie Goldmaneko jokaldi espekulatiboaren arduradunei. Borroka zikinak espero dira oraindik ere txerritoki honetan.