Nabarra, bakailaoa arrantzatzeko jaioa

Atalak: Historia

Nabarra boua

Notiziak eztanda egin du alde guztietan. Nabarra ontziaren aztarnak izan daitezkeenak aurkitu ditu Aztik Bermeo pareko itsas uretan. Matxitxakoko batailan Canarias kruzero erraldoiak hondoratu zuen Nabarra eta berarekin batera 29 gudari. Borroka desproportzionatuak hainbat ordu iraun zuen eta frankistak gerla-ontziz mozorrotutako bakailao itsasontziarekin jolastu zuen nahi bezala. Gudariek erakutsitako balentriaren memoriak gaur arte iraun du eta aurkikuntza historikotzat jo dute itsas hondoan eginikoa.

Nabarra itsasontzia PYSBErena zen gerra hasi aurretik. Pasaiako enpresa honetako beste hainbat bakailao-ontzik bezala, itsas haizeen izena zuen lehenago (Vendaval) eta iparraldeko itsaso izoztuetan nabigatzeko diseinaturik zegoen, altzairuzko krosko gogorrez egina Eskoziako Hall Rusell konpainiaren eskutik 1928an. Bertako marinelak –hasieran Islandia eta Frantziatik ekarriak eta gero galiziarrak eta euskaldunak– soldadutzatik libratzen ziren arrantza egitera joateko. Gerra hasi zenean Defentsa Batzordeak PYSBEren ontzi guztiak errekisatu zituen eta Donostia frankisten atzaparretan erortzear zegoela ehundaka lagun Bilbora ebakuatzeko erabili zituzten. Ondoren Vendaval Baiona-Bilbo arteko korreo lanak egiten hasi zen Galerna anaia bikiarekin –frankistek azkeneko hau bahitu eta bertako pasaiariak fusilatu zituzten–. Euzkadiko Gudaontzidian sartu zenean Nabarra izena jarri zioten ontziari eta artilleriaz hornitu zuten. Ez zion horrek askorako balio izan, lau hilabete bakarrik iraun zuen ur gainean izen berriarekin. 1937ko martxoaren 5ean, Canariasen kanoikadek betirako inmortalizatu zuten izen hori.

Gerra amaitu zenean bakailao ontziak PYSBEri itzuli zizkioten eta horietako batzuk hogeita hamar urtez jarraitu zuten arrantzan. Hori da Galerna-ren kasua, 1966 urte arte iraun baitzuen, atzean gerrako fusilamenduen itzal beltza zuela.