Gripea eta gizarte kontrolaren kontraesana

Atalak: Gizartea, Historia, Osasuna

Gizarte kontrola, kontzeptu kontraesankorra da. Egin al da horren inguruko benetako eztabaidarik? David Zapiainek berriki argitaratu duen Gizarte kontrolaren aldaketak (Deustuko Unibertsitatea, 2009) lanean garbiro dio kontrol oldarkorraz gain –zigortzailea, alegia–, kontrol prebentiboa izan dela historian zehar.

Esaterako, XVI. mendetik ospitaleak kontrol sozialerako mekanismo bilakatzen dira, kontrol prebentiboa, esan nahi da. Horrela, Aro Modernoko Gipuzkoan –probintzi horretan zentratu baitu lana Zapiainek– diskurtso bikoitza kreatzen da miserikordia (prebentzioa) eta urkamendiaren (zigorra) bidez; pobre, eskale nahiz bidelapurrak batean edo bestean katalogatzeko joera dago subjektuaren atzean adjektibo zerrenda luze eta erabakitzailea jarrita. Jakina da gizarte kontrolerako mekanismoak sofistikatuz joan direla eta polizia modernoaren sorrera mugarri izan da bide horretan –mikeleteak–. Azken batean, liburu honek erakusten du, kontrol soziala ongizatearekin lotzen zela iraganean ere.

Azken asteetan Mexikon gizarte kontrol prebentiboaren adibide ikusgarria azaldu zaigu. Gripearen aitzakian norbanakoaren eskubide ugari urratu dituzte, mafiaren indarra kontrolatu nahian, akaso? Gripeak alarma jo du eta gizarte kontrolerako urrats bat gehiago agertu da. Horrela, aireportuetako osasun eskanerrek Orwelen iragarpen beltzenak gainditu dituzte: jada ez digute kamara soilez grabatzen, gure osasuna kontrolatzen duten eskaner termikoekin baizik; etorkizuneko kontrolaren isla? Beldurrak kontraesanak sortzen ditu gizartean. Prest al gaude gure lasaitasun eta segurtasuna, pribatutasunaren eta askatasunaren aurretik jartzeko?