Abiadura handiko obrak

Atalak: Azpiegiturak, Gizartea

Agintariak Tolosako zatiaren lehen harri jartzen

AHTaren obretan hildako bosgarren behargina izan zen atzokoa. Bost hildako hiru urtean, eta beste hainbat zauritu larri –Lazkaoko gazte batek hanka galdu zuen duela gutxi–. Datu hotza da, baina hoztasunetan hasita, zer estatistikak baino hobeto. Osalaneko web orrialdean lan istripuen zerrendak eta konparaketak egiteko aukera dago (datu ofizialak, kontuz). 2008ko uztailetik, AHTaren obretan lehen hildakoa izan zenetik alegia, 2011ko maiatza arte –azken eguneraketa hortxe amaitzen da–, 24 langile hil ziren EAEn lan-istripuen ondorioz. Datu horretan ez dira sartzen bajan zeudela hildako langileak –gaixotasunengatik eta abar– edo in itinere hildakoak. Zifra horretan ere ez da sartzen atzo hildako langilea, noski, bai ordea aurretik AHTan hildako lau lagunak. Beraz, laneko heriotza traumatikoen %16,7 AHTaren obretan gertatzen dira.

Beste modu batean ere aztertu daitezke zifra hauek. Eusko Jaurlaritzak, Adif-ek eta beste zenbaitzuk sustaturiko www.euskalyvasca.com helbidean sartzen denak ez du gaur aurkituko atzo Tolosako Aldaba Txikin izandako heriotzaren berririk. Bai ordea  abiadura handiko trenaren onurak nabarmentzen dituen zenbait atal. Horietako batean diote AHTaren obrek 6.900 lagunentzako lana sortuko dutela. 6.900 pertsonako plantilla duen enpresa handi bat. Izango dira gutxiago… baina tira. Norbaitek imajinatzen al du, Iruñeko VWen (4.500 langile inguru), Gasteizko Mercedesen (3.200 langile) edo Beasaingo CAFen (2.500 langile), hiru urtetan 5 hildako gertatzea? Izango ziren paroak eta komeriak, bai horixe.

Sindikatuek salatu dute AHTaren obretako langileen baldintzak aztertzeko zailtasunak izaten dituztela. Esan dute langile asko ez daudela bertoko hitzarmenetara lotuak, baizik eta jatorriko beren herrialdekoetara –bost hildakoetatik lau atzerritarrak ziren–. Diote 12 orduko lan egunak egiten dituztela… XIX. mendean Norteko Trenbidea egitera iritsitako piamontetarrak etortzen zaizkio bati burura, edo Panamako kanala egin zuten txinatar “kolonoak”.

Jadanik euskal “Y”aren zati guztiak esleiturik daude eta gehienetan hasiak dira lanean. Tolosako zatiarekin 2011ko otsailean hasi ziren, 3,8 kilometro ditu, 104,7 milioi euroko aurrekontua eta 26 hilabetetan amaituta behar du. Hitz gutxitan: abiadura handiko obrak.