Banketea

Atalak: Ekonomia, Historia

Iberdrolak 5.472 milioi euroko etekinak izan ditu aurten irailera arte, eta bere aurreikuspenen arabera 2024an errekor berria jarriko du irabazietan: iaz baino %14 gehiago. Repsolek uztailerako 1.626 milioi euro zeuzkan poltsikoan, eta 2023an irabazitako 3.168 milioiak aurten aisa gaindituko dituela dirudi. BBVAk 7.403 milioi euro eskuratu ditu aurtengo 2024ko lehen hiru hiruhilekoetan, eta beraz, honek ere izango du txanpan botilak irekitzeko motiborik urte amaieran.

Energia konpainia eta banku handi guztiak sekulako dirutza irabazten ari dira. “Ezohiko mozkinak” deitzen diete, testuingurua berezia omen delako –Europako Banku Zentralaren interes tasen gorabeherek edo energia krisiak eraginda–, baina urteak daramatzate joera horrekin. Orain, Espainiako Gobernuko bazkide den Sumar alderdiak proposatu du irabazi horiek zergapetzeko tasa berezia betikotzea. Podemosek, ERCk eta EH Bilduk begi onez ikusten dute halako zerbait, izan ere, askoren ustez konpainien bankete milioidunari galga jartzeko modu bat da hori, are gehiago kontuan edukita erraldoi horiek Sozietateen zergarekin apenas ordaintzen dutela ezer.

CEOE Espainiako patronala berehala irten da proposamenaren kontra. Repsoleko Josu Jon Imazek ere gogor hitz egin du eta hain gustuko dituen termino horietako bat asmatu du kontrarioa gutxiesteko, “populismo fiskala”. Eta enpresari jelkidearen ondoan lerrokatu da EAEko lehendakari Imanol Pradales, irabaziak zergapetzea ez dela “bidezkoa” esanda. Ez dira gutxi jaso dituen kritikak hitz horien harira –”serbilismo gutxiago” edukitzeko eskatu dio ELAko idazkari nagusi Mitxel Lakuntzak–.

Baina enpresa handi horiek badakite adierazpen publikoetatik harago eragiten. La Vanguardia-k argitaratu duenez, Repsolek Junts alderdiari “mehatxu” egin dio, zerga bertan behera uzten ez badute Tarragonan metanola eta bioetanola produzitzeko planta batentzako aurreikusita duen 1.100 milioi euroko inbertsioa Portugalera eramango duela.

Zer espero genuen? Ibex35ean dauden enpresa gehienek bezalatsu, hauek ere hogeita hamar dirutan saltzen ohituta daude. Ez ahaztu nondik datozen Repsol, Iberdrola, BBVA, Santander, Endesa edo Cepsa. Ezta haien atzean dauden familiak ere. Frankismoaren autarkia garaiko espoliazio eta monopoliotik jaten egin zituzten sosak, eta klientelismoan oinarrituriko sistema bat utzi zuten oinordetzan. Laster ikusiko ditugu mugimenduak zerga “leundu” eta azkenerako ezerezean uzteko, banketeak segi dezan.