“Ez da existitzen hizkuntza globalik, ideologia hutsa da”

Atalak: Hizkuntzak

“Espainiako Estatuan, herritar asko dago elebakartasunean hezia eta gainera elebakartasun horretaz harro dagoena, eta horrek ideologia supremazista islatzen du”. Mossoen buruak katalanez hitz egiteak hedabide espainiarrak haserretu zituela abiapuntu hartuta, hizkuntzen ideologiaz eta politizazioaz galdetu diote Juan Carlos Moreno Cabrera hizkuntzalariari. Pasarte batzuk ekarri ditugu euskaratuta:

“Ideologia supremazistak hala pentsatzen du: ‘Eskuzabalak gara eta uzten diegu Katalunian katalanez hitz egiten, Galizian gailegoz… baina guk jartzen ditugu mugak’, eta iruditzen zaigunean hizkuntza horiek erabiltzen ari direla guk jarritako mugetatik kanpo, orduan haserretu egiten gara eta esaten diegu errespetu falta dela. Estatu bakoitzari hizkuntza bat dagokiola pentsatzea kontzeptu politikoa da, errealitatean hizkuntza bat baino gehiago hitz egiten delako herrialde beraren baitan (bertakoak edo kanpotik ekarriak) eta eleaniztasuna da ohikoena”.

Nola erakutsiko diet nire seme-alabei hizkuntza lokal bat, mugatzen nauena?

“Hizkuntza gutxituak, eskualde-hizkuntzak, dialektoak… kontzeptu objektibotzat erabiltzen ditugu, baina ideologia supremazistaren pean eraikitako kontzeptuak dira: hizkuntza bat dago, ona, denek erabiltzen dutena eta komunikatzeko balio duena, eta gero daude beste hizkuntza batzuk identitatearekin lotura handiagoa dutenak komunikazioarekin baino, zatitu egiten dutenak… Eskualde-hizkuntza kontzeptua esaterako: munduan hitz egiten diren hizkuntza guztiak dira eskualdeko hizkuntzak, norbere eskualdeko azentu eta ezaugarri espezifikoekin hitz egiten delako. Norbaitek esango du: ‘Nola erakutsiko diet nire seme-alabei eskualdeko hizkuntza bat, lokala, mugatzen nauena?’. Baina ez da existitzen hizkuntza globalik, ideologia hutsa da hori; espainola katalana bezain erregionala da. Ingelesa adibidez hizkuntza uniformetzat daukagu, baina faltsua da, munduko hizkuntzarik zatikatu, dibertsifikatu eta erregionalizatuenetakoa da, barietate pila bat ditu. Esatea ingelesa komunikazio unibertsalerako hizkuntza dela, ideologia supremazista eta inperialistaren isla baino ez da”.

“Hizkuntzak ez dira hiltzen, asasinatu egiten dituzte”

“Hizkuntza jakin bat lotzen da garapen ekonomikoarekin, aurrerapen sozialekin, eta mekanismoak behartzen gaitu gure hizkuntza alboratu eta beste horregatik ordezkatzera. Amerikako indigenei esan zitzaien garapena nahi bazuten espainola hitz egiteko, eta orain esaten zaie espainola ezetz, ingelesa hitz egin behar dutela. Aurreko mendeko hizkuntzalari handi askok hizkuntza ugaritan publikatzen zituzten artikuluak, eta gaur egun hori ezinezkoa da: gure lana aintzat hartzea nahi dugun hizkuntzalariok ingelesez publikatu beharra daukagu. Eta horrek izen bat dauka: inperialismo linguistikoa. Hizkuntza bat hitz egiten duen pertsonak uko egiten dio hizkuntza horri biolentzia ekintza baten ondorioz, normalean biolentzia psikikoa, konbentzitzen zaituztelako zure hizkuntza gutxiago dela, ez duela balio eta alboratu egin behar duzula. Hizkuntzak ez dira hiltzen, hizkuntzak asasinatu egiten dituzte”.

“Ingelesak Europar Batasuneko hizkuntza ofizial izateari utziko dio”

“Kuriosoa da: Britainia Handia Europar Batasunetik ateratzen denean, ingelesak Batasuneko hizkuntza izateari utziko dio, estatu bakoitza ofizialki hizkuntza bakar batek ordezkatzen duelako Europar Batasunean (inperialismo linguistikoa hor ere, herrialde bakoitzaren aniztasun linguistikoa ukatzen baitu) eta Europar Batasunean Britainia Handiak baino ez du ordezkari ingelesa. Hizkuntza batek mendeetan agindu dezake eta gero agintzeari utzi. Frantsesarekin, latinarekin, aramearrarekin… gertatu da. Ingelesa etorkizuneko hizkuntza dela esatea faltsua da”.