Barreiatzen 2: Lander Solozabal

Atalak: Sailkatu gabea

Barreiatzen egitasmoko bigarren gonbidatua Lander Solozabal dugu: Lander Solozabal Egizuko kidea, getxoztarra.

Galderari
erantzuten hasi aurretik ohar txiki bat: ni ez naiz inondik inora
aditua soziolinguistika kontuetan; izatekotan, apur bat aritua, eta
zalea, eguneroko lanek eta kezkek behartuta, neurri handi batean.

Oso
modu sinplistan esanda, eta soziolinguistikaren ezagutza zabaltzeaz ari
garela (dibulgazioa), bi maila ikusten ditut hemen ere: goi maila edo
akademikoa (edo makroa, nahiago baduzue), eta etxean / auzoan / herrian ibiltzeko moduko maila edo maila domestikoa (edo mikroa).

Lehen
maila handiegi geratzen zait, eta ez dut behar bezain ondo ezagutzen;
horregatik ez naiz ur handi horietan sartuko, eta gehiago dakien beste
norbaitek helduko dio horri. Maila honen barruan honako hauek sartzen
ditut: administrazioetako goiko mailetan hartzen diren erabaki
politikoak (erabaki estrategikoak), unibertsitatea (ikertzaileak,
irakasleak, Hiznet edo Linguanet moduko graduondokoak, hitzaldiak, bibliografia…), Soziolinguistika Klusterraren inguruko material, informazio eta dokumentazio guztia (TB, Bat aldizkaria, web gunea…), eta han eta hemen topatzen ditugun zenbat web gune (hauxe bera, Karrajua) eta liburu (SL eskuliburua, SL hiztegia, Odriozola), besteak beste.

Bigarren
maila zabal horretan ikusten dut nik egunero behar handia dagoela, eta
lan handia egin behar dela: berbalagunekin; euskara ikasleekin;
gazteekin; euskaltegi, ikastetxe eta institutuetako irakasleekin; guraso
gazteekin; administrazioetako teknikari eta politikariekin; begirale
eta hezitzaileekin, oraindik euskaraz ez dakiten bertokoekin eta etorri
berriekin; eta abarrekin. Gordin esanda: euskaldun gehienok, tabernetako
eztabaida azaleko eta amaiezinen zaleak garen arren, oso gutxi dakigu
soziolinguistikaz, eta hedabideetako diskurtso maltzurrak
barru-barruraino ditugu sartuta. Horrek distortsionatzen du geure
buruari buruz dugun irudia, eta beldurrak, kezkak eta aurreiritziak
sortzen dizkigu etengabe. Hau da, jende gehienak ez du ezagutzen gure
hizkuntzaren historia, egoera, ez daki zer egin behar den (eta zer ez
den egin behar) hizkuntza gutxitua berreskuratzeko eta normalizatzeko,
nola egiten den (eta nola ez den egiten), horren inguruko teoria
nagusiak eta autoreak zeintzuk diren, eta abar.

Eta hori, nola hasi aldatzen?

–
Soziolinguistika irakaskuntza formalean txertatu: agian euskara
asignaturaren barruan, agian aparteko asignatura bezala ikasturte pare
batean, baina ikasle guztiek gutxienekoak ezagutu beharko lituzkete
institutua utzi eta gero. Eta unibertsitatean ere, jakina: magisteritza
eskoletan eta euskal filologian gai honek pisu handiagoa izan beharko
luke. Ez ditugu ahaztuko irakasle direnak (Irale) eta gurasoak (Guraso
elkarteak): prestakuntza tailerrak-ikastaroak-hitzaldiak urtero,
jantzita egon daitezen.

– Diskurtsoak zabaldu: TELP edo Zergatik ez?
moduko tailer-ikastaro-hitzaldiak han eta hemen antolatu
(euskaltegietan, ikastetxeetan, udaletan, berbalagun/gurasolagun
proiektuak dauden herrietan, gaztetxe eta gaztelekuetan…). Diskurtsoak
egon badaude, falta dena da iritzi publikoa mezu horiekin bustitzea.

– Ikus-entzunezkoak: zorionez gero eta material gehiago eta hobea dugu, eredu modura erabili ahal duguna (Gartxot, Garabideren materialak, Euskara jendea, Bidaia intimoak, Euskararen jatorria: enigma europar bat, Estres linguistikoa, Esperientzia arrakastatsuak euskaraz, Euskararen misterioa, Izan, egin, eragin, Beranduegi bezalako magazine arin interesgarri bat on-line, Badubada erakusketa, eta abar). Gaiari buruzkoak egin beharko genituzke eta zabalkundean asmatu (Internet? Telebistak? Zineak?). Zergatik ez Simiokrazia estiloko zerbait edo Érase una vez el hombreren
modukoa? Zergatik ez serie bat (uste dut Irlandan egin zutela: gazte
motxilero batek herri osoa zeharkatu behar zuen Irlandako gaelikoa
besterik ezin zuela erabili, dauden trabak agerian uzteko) edo reallity
bat (“Euskalkiak”: etxe batean euskalki guztietako hiztunak batu
hilabetez; Bermeoko arrantzalea, Sohütako artzaina, Balmasedako
euskaldun berria eta Elgoibarko gaztea tarteko)? Zergatik ez material
didaktikoa (tribial moduko jolasak) on-line eta kutxetan?

Baikorra
naiz. Uste dut aspalditik dugula denok antzeko kezka (dibulgazioaren
ingurukoa), eta hori da garrantzitsuena, kezkek ezinegona eta mugimendua
sortzen dutelako. Apurka-apurka bagoaz bidea egiten, eta moduak eta
baliabideak aurkituko ditugu goiko ideia horiek eta beste asko (eta
hobeak) egiteko. Ziur nago.