Gure kultura soziolinguistikoa (2)

Atalak: Sailkatu gabea

Gure kultura soziolinguistikoa (1)

Eta zelan astindu uste soziolinguistiko horiek? Zelan astindu uste horiek gorpuzten dituzten portaerak? Zaila da erantzutea, baina Pello Jauregiren berba eta idatzietan oinarrituko naiz horri erantzuntxo batzuk emateko.

Batetik, ulertu behar dugu zelan eraikitzen diren hizkuntza-arauak eta, hortaz, hizkuntza-ohiturak. Pello Jauregiren berbetan,

Harreman zirkular batean, subjektuek eraikitzen dute hizkuntza-araua, eta, atzera, hizkuntza-arauak erregulatzen ditu subjektuen beraien hizkuntza-jokaerak.

Hizkuntza-ohitura da subjektu batzuek komunean duten hizkuntza-arau baten araberako jokaera automatikoa. Eta hizkuntza-ohituraren aldaketa da subjektu batzuek hizkuntza-araua moldatzeko edo iraultzeko komunean egiten duten saiakera.

Bestetik, kultura edo uste soziolinguistiko horiek gehien bat aurreiritziak dira. Baina aurreiritziei ez zaie aurre egiten berbekin, praktikarekin baizik. Aurreiritziak praktikaren bidez gainditzen dira, praktika soziolinguistiko berriekin gainditu ditzakegu gure aurreiritziak. Pello Jauregik dioenez, Lasarteko Irten armairutik ekimenean ahobiziek gehien erabiltzen zuten berba euren testigantzetan “konturatu” zen.

Hirugarrenik, praktika berriak berak sortzen du motibazioa. Pello Jauregik hobeto azaltzen du:

Erabiltzen denak funtzioa du, balioa du, praktikotasuna du, zentzua du. Erabilera handitu ahala neurri berean handitzen da haren balioa erabiltzailearentzat. Zentzu horretan esan daiteke erabilerak berak baldintza egokiak sortzen dituela are gehiago erabilia izateko.

Hortaz, kultura soziolinguistiko berria sortzeko bide bakarra praktika berriak sustatzea da. Ahaztu barik, orain arteko praktika batzuk mantendu beharko ditugula. Izan ere, honakoa ez dugu ahaztu behar: “euskara Mendebalde zuriko parte honetan XXI. mendera iritsi bada milaka lagunek noizbait haren aldeko hautua egin dutelako izan da” (Idurre Eskisabel).