Dimentsio kontuak

Atalak: Azpiegiturak

Miguel Buen Pasaiako Portuko Agintaritzako presidente berriak atzo jakinarazi zuenez Jaizkibelgo kanpo portuak tamaina txikiagoa izango du hasiera batean. Proiektuak aurreikusten dituen 180 hektareatatik 135 eraikiko dituzte eta bide batez 500 milioi euro murriztuko dute aurrekontua, finantzazioa bilatzeko “arrazoizkoagoa” omen delako. Beraz, portu berriak 1.000 milioi euro inguru kostako du. Finantzazioa aurkitu daiteke, baina zorra berdin-berdin geratuko da, nondik aterako dute hori kitatzeko dirua?

Diario del Puertori egindako elkarrizketa batean Miguel Buenek hainbat pista ematen ditu: badiako barruko portuko lurren salmenta, obraren BEZa, fiskalitatean Gipuzkoak dituen abantailak… Eta dio kai berriko aktibitateak 60 milioi euro ekarriko dizkiela diru-kutxa foralei behin dena martxan jartzen denean. Buenek tranpa txiki bat egiten du ordea, zeren eta balantzaren alde batean soilik aurrekontuko kostua jartzen du, eta balantzaren bestaldean, aldiz, handik eta hemendik pilatzen ditu etekinak. Zein izango da, ordea, proiektu horren kostu ekologikoa? Neurtu al dute obrak iraun bitartean sortuko diren trafiko arazoen kostu ekonomikoa? Nola dakite ez dela, Gijonen bezala, obrekin “sobrekosturik” izango?…

Bestalde, portuaren defendatzaileek behin eta berriz erabiltzen duten argudio batetara jotzen du Buenek elkarrizketan: instalazio berriak gai izango direla merkatu berriak eta irabaziak ontzeko, horretarako orain arte Bilbora bideratu izan den trafikoa erakarriz, esaterako. Baina fedeak ez du jaten ematen eta oraindik ez dute azaldu zein izango den trafiko hori erakartzeko formula, Jaizkibelgo kaiak “potentzialitate handia” izango duela esatea ez bada.

Ilusio horren guztiaren kontra badaude datu batzuk errealagoak direnak. Gaur egun, badia barruko portuaren urteko negozio zifra gordina ez da 15 milioitara iristen eta 2008an emaitza netoa 497.000 eurokoa izan zen bakarrik, kai berriak kostako duenaren ehuneko… hobe ez pentsatzea. Bestalde, Pasaiako portuko trafikoa %25 baino gehiago murriztu da 2009ko lehenengo seihilabetekoan krisiaren eraginez, eta hori gutxi balitz, Estatuko Portuen –Pasaiakoa horien barruan dago– arduradunak fusioen alde daude eta ez dira Buenek defendatzen duen auzo-portuen konpententzia zale. Horrela zioen uda honetan Gonzalez Laxe Estatuko Portuen presidenteak: “Munduan portuak fusionatzen ari dira: New York eta New Jerseyk portu agintaritza bakarra dute; berdin gertatzen da Nantes eta Saint Nazairerekin. Enpresetan bezala da: masa kritikoa behar da, dimentsio arazoa da”. Eta Buenek zer dio? Fusionatu daitezela Bilbo eta Santander.