2025ean etxebizitza zer?

Atalak: Ekonomia, Gizartea

Etxebizitza sindikatuek Bilbon abenduaren 14an egindako manifestazioko irudia. Argazkia: Etxebizitza sindikatuen sarea

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman daitezke ortzi-muga hurbilean.

Prezioen gorakada izan dugu urtea estreinatzeko albiste nagusietako bat. Adibide bat ematearren, Tinsa tasazio erakundearen arabera Gipuzkoan etxebizitzaren metro koadroa 2.564 eurotan dago, aurreko urtean baino %4 gehiago, eta batez besteko hipoteka, berriz, 804 eurokoa da. Alokairuek ere gorantz egin dute azken urtean. Idealista atariaren datuak aintzat hartuta, EAEn %9 eta Nafarroan %6,6. Ipar Euskal Herri osorako datu zehatzik ez dugun arren, hemen ere bizitegien parke pribatuan prezioen emendatzea izan dela azaldu du Euskal Elkargoak, Tokiko Alokairu Pribatuen Behatokiaren mapetan oinarrituta.

Ipar Euskal Herriko udalerri askotan alokairuen prezioak oso goian daude, Tokiko Alokairu Pribatuen Behatokiaren maparen arabera. More ilunez, metro koadroa hilean 12,5 euroan dauden etxebizitzak (80 metro koadroko etxebizitzak 1.000 euroko alokairua).

Unai Fernández de Betoñok Naiz.eus-en nabarmendu du EAEn azken zazpi urteetan alokairuak %26 igo diren bitartean, soldatak apenas igo direla %16: “Hau da, duela zazpi urte baino %10 pobreagoak dira maizterrak”. Ez da harritzekoa etxebizitza kezka iturri nagusia izatea herritar askorentzat. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako herritarren %41entzat esaterako hala da, Deustobarometroaren neguko inkestaren arabera –iazko portzentajearen hirukoitza–.

Baina gazteak dira igoera hori modu dramatikoenean jasaten dutenak. Gazteen Euskal Behatokiak emantzipazioaz egindako azken txostenak dio 18 eta 34 urte artekoek euren soldataren %64 hipoteka ordaintzera bideratu behar dutela, eta alokairuan daudenek ere soldataren %49,5 erabiltzen dute lo toki bat izateko. Hori gazteek bizi duten lan-prekarietatearen erakusgarri ere bada, Gedar kazetak dioenez: lautik hiruk 1.500 eurotik beherako soldata jasotzen dute.

Horrelako egoera baten aurrean, alferrik da gazteei “pazientzia eta konfiantza” eskatzea, Imanol Pradales EAEko lehendakariak urte amaierako diskurtsoan egin bezala. Are gutxiago Lurzoruaren Lege berri bat egosten ari direnean, etxebizitza gehiago egiteko eta gutxi batzuk adreiluaren negozioarekin aberasten segitzeko. Izan ere, “arazoa ez da eskaintza falta, etxebizitzarako sarbide falta baizik”, etxebizitza sindikatuetako Karla Pisanorekin eta Ane Salvadorrekin ARGIAn Leire Ibarrek egindako elkarrizketan irakurri dugun moduan.

Etxebizitza sindikatuek deituta Bilbon abenduaren 14an manifestazioa. Argazkia: Etxebizitza sindikatuen sarea

Horren aurrean, mobilizatzea eta alternatibak lantzea dira herritarrei geratzen zaizkien aukera bakarrak. Aurreko higiezinen burbuilarekin ikusi genuen antzeko zerbait: 2006an gazte ugarik plazak hartu zituzten etxebizitza duinaren alde, M15 mugimenduaren ernamuina izan zena. Erakundeek benetako etxebizitza politika publiko bat egin beharko dute –alokairuentzako erreferentziazko indizeek eta bestelako adabakiek ez dute askorako balioko– etxea behera erortzerik nahi ez badute, zeinek bultza ez baita faltako.