EAJ, PSE eta PPren aurrekontuak “murriztaileak” direla esateko lau arrazoi labur

Atalak: Uncategorized

Eusko Legebiltzarrak Urkulluren gobernuak aurkeztutako 2017ko aurrekontuak onartu ditu astearte goizean egindako bilkuran. EAJk, PSEk PPk adostutako kontuek kritika sozial zorrotza eragin dute.

EAJren eta PSEren baiezkoarekin eta PPren abstentzioarekin atera dira aurrera Gasteizko parlamentuan EAEko 2017ko aurrekontuak; EH Bilduk eta Elkarrekin Podemosek kontra bozkatu dute.

11.000 milioi eurotik gora izango du Eusko Jaurlaritzak “historian lehen aldiz”, Pedro Azpiazu Ogasun sailburuak aurrekontuak onartu bezain laster nabarmendu duenez. Inoizko zifra altuena izanagatik ere, eragile sozialek “murrizketen aurrekontuak” deitu diete. Zergatik?

1) Zorpetze handiagoan oinarritua: Aurrekontuek 126 milioi euroko gorakada izango dute, %1,2 gehiago. Baina gorakada hori ez dago bilketa progresibo batean oinarritua, zorpetze handiagoan baizik.

Elkarrekin Podemoseko parlamentari Julen Boillanek Sin Permiso webguneko artikulu honetan azaltzen duen moduan, “Eusko Alderdi Jeltzalearen zalantzagabeko babesari esker” Rajoyk eta Montorok erkidegoen zorpetze ahalmena handitu zuten. Ondorioz, EAEko zorra %11 igo da eta 1.371 milioi eurora iritsiko da aurten –hamar urtean pilatutako zorra 642 milioi eurotik 10.450 milioira igaro da, HerriUnik egindako txosten baten arabera–.

Bestalde, EAEko Barne Produktu Gordina %2,5 igoko da aurten, aurrekontuen igoeraren bikoitza beraz, eta Eustat-ek erakusten duenez azken urtean prezioak ere askoz gehiago igo dira, batez beste %2,2ko igoera izan du KPI-ak.

2) Zerga erreformarik gabe: Oposizioak egindako kritika nagusietako bat da eredu fiskal injustu batekin elikatuko direla aurrekontuak. Zeharkako zergen bidez –aberats zein pobreek maila berean ordaintzen dituzten BEZ eta antzekoak– bildutako dirua gero eta gehiago da eta sozietateen zergaren bidez bildutakoa, aldiz, eskasagoa: BEZak %39 ekartzen du eta sozietateen zergak %6,6 baino ez.

Justizia sozialean eta progresibotasunean oinarritutako zerga erreforma eskatu dute askotan oposizioko alderdiek. Hain zuzen, Azpiazu sailburuak otsailean enpresei zergak igotzea iradoki zuenean, Bizkaiko Aldundiko bere alderdikideen ezezko borobila jaso zuen: “Eusko Jaurlaritzak nahiago izan du itxaron, herri honek behar dituen politika publikoak egiteko baliabideak lortzea baino”, esan du Legebiltzarreko eztabaidan Leire Pinedo EH Bilduko kideak.

3) Abiadura Handiko Trenak zer onura? 350 milioi euro bideratuko dituzte aurrekontuotatik Euskal Y trenbidearen eraikuntza Estatuari finantzatzeko. Jaurlaritzak argudiatu du aurreratutako dirua dela eta kupoaren bidez itzuliko diola Espainiako Gobernuak.

Txanponaren beste aldean baina, halako makroproiektu baten antzutasuna jarri dute sindikatu eta ikerlariek. EHUko eta Bartzelonako Unibertsitateko Ekopol taldeak egindako ikerlan baten arabera errentagarritasun sozial eta finantzario negatiboa izango luke trenbideak martxan jarriz gero: agertoki denetan urtean 40 eta 52 milioi euro arteko galerak egongo lirateke.

Goizenik jota AHTren obrak ez dira 2023 arte amaituko. Hau da, ia bi hamarkadaz 10.000 milioi euro geldirik eduki dituzte porlanez estalita, onura sozialerako politiketan erabili beharrean; horren zati handi bat, gainera, obrak berak eragindako zorra izango da.

4) Diru-sarrerak Bermatzeko Errentan murrizketak: Azken asteetan DSBEren aldeko mobilizazio eta ekintzak azkartu dira, ikusirik Jaurlaritza gero eta zorrotzago ari dela guraizeak sartzen arlo horretan. Testuinguru horretan kokatu behar dira hainbat lagunek hasitako gose greba, Bilbon duela bi aste egindako manifestazio handia, edota Legebiltzarreko eztabaidan bertan zenbai pertsonek egindako protesta.

Eusko Legebiltzarrean 2017ko aurrekontuak eztabaidatzen ari zirela, DSBEren aldeko gose grebalariek bilkura eten dute protestan.

2017ko aurrekontuan %1,5 igo dute DSBErako diru-partida. Baina errenta hori arautzeko legeak dio lanbide arteko gutxieneko soldataren gorabeherei loturik egon behar duela, eta soldata hori %8 igo da azken urtean. Kolektibo sozialek eskatzen dute maila berean igo dadila DSBE.

Horrez gain, Patxi Lopez lehendakari zen garaitik urtero %7ko murrizketa ezartzen ari zaie halako laguntzei. EH Bilduk eta Elkarrekin Podemosek egindako kalkuluen arabera aurrekontuak %15 handiagoa izan beharko luke legeak dioena betetzeko.