Andre kalea, irudi ezezagun batzuk
Hernaniko kaskoko kaleak jatorriko izena berreskuratu du mendea igaro ondoren eta ospakizuna egingo dute otsailaren 20an. Estitxu Eizagirrek artikulu honetan azaldu ditu Andrekalia izenaren nondik norakoak. Kalearen aspaldiko zenbait irudi ezagunak dira, bertan ageri dira emakumeak lanean eta solasean, emakumeak baitziren –eta dira– arnasgune hartako protagonista, bizitza ematen ziotenak. Baina badira hain ezagunak ez diren irudi gehiago. Zehazki, Baionako Euskal Museoan gordetzen dira XX....
Read MoreSaturrarango kartzelan preso egondako emakumeen izenak sarean jarri dituzte
1938 eta 1945 artean Mutrikuko presondegian giltzapetutako 1.583 emakumeren izenak argitaratu ditu Euskal Memoria fundazioak. Sarean eskegitako datu baseak bilaketa egiteko aukera ematen du izenaren, jaiotze urtearen eta jaioterriaren arabera, eta izenean klik eginez gero presoak zenbat urteko kartzela zigorra jaso zuen jakin daiteke, baita lanbidea ere, normalean etxekoandrea, neskamea edo maistra. Saturrarango kartzela inprobisatua urte luzez izan zen Espainiako Estatuan emakume errepublikar...
Read MoreHabanako espaloi lurmenduak
Kuba eta AEBek euren arteko harremanari berriz ekingo diotela iragarri zutenetik hilabete igaro da, eta hilaren 21 eta 22an herri horietako ordezkaritza bana bilduko dira lehen aldiz Habanan, immigrazio politikaz eta harreman diplomatikoez hitz egiteko. Zer arnasten da ordea Neptuno kaleko lokaletan? Zer La Rampako espaloietan edo Malekoian? Urtetan Kubako agintari nagusietakoa izan den Ricardo Alarcónek esan du Obamak historiari “timoi-kolpea” jo ziola 2014ko abenduaren 17an. Egun...
Read MoreAbenduaren 11, greba orokorra
40 urte igaro dira. Franco oraindik bizirik zela, Hego Euskal Herrian sekulako greba orokorra egin zen 1974ko abenduaren 11n: 223.000 lagunek gelditu zituzten makinak. Giro politiko nahaspilatsuari, lan gatazka gogorrak gehitu zitzaizkion, eta Nafarroa izan zuen epizentroa. 1973ko petrolioaren krisiak prezioen gorakada ekarri zuen eta horren ondorioz langileen erosmen ahalmenak behera egin zuen. Nafarroan, egoera horri aurre egiteko lan hitzarmenaren aldeko mobilizazioak hasi ziren “udazken...
Read MoreMila Michelin izar
Arzakek bere bizitzaren pasarteak kontatzen dituen Keler-en iragarkian, 1980an ARGIAren alde Donostiako Baldan egindako 1.000 lagunentzako bazkariaren irudiak ageri dira fotograma gutxitan. Omendu berri duten chef donostiarrak, zergatik du gogoan bazkari hura? Euskal sukaldaritza berriaren sorrerara jo behar dugu hori ulertzeko. 1980an Zeruko izateari utzi eta ARGIA bihurtzeko fasean zen astekaria, eta itolarrian bizi zen diru-faltagatik. Testuinguru horretan eskaini zuten euskal sukaldaritza...
Read MoreIñaki Oyarzabalek dio poliziak bere burua “defenditzeko” egin zuela Gasteizko 1976ko sarraskia
Arabako PPko buruzagiak Jot Down aldizkari digitalari adierazi dio poliziek “jendetzak inguratuta eta ihesbiderik gabe” aurkitu zirenean erabili zituztela suzko armak. Hala, 1976ko Gasteizko polizia kapitainaren hitz berak erabili ditu langileei egindako erasoa azaltzeko. “Jendetzaren erasoaren aurrean defenditzeko” erabili omen zituzten pistolak eta metrailetak Gasteizko Zaramaga auzoko eliza inguratzen ari ziren poliziek. Halaxe deklaratu zuen Jesus Quintana Gasteizko polizia...
Read MoreEspainiako militarrek Argentinako diktaduraren metodoak erabili nahi zituzten Euskal Herrian
Trantsizio garaian Argentinako diktadurarekin harreman estua izan zuten Espainiako militarrek, baita Adolfo Suarez presidentearen ingurukoek ere. Euskal Herriko egoerari aurre egiteko, Videla genozidak erabilitako gerra totala eta errepresio basatia eredutzat zuten. Publico.es egunkariak lotura hori erakusten duten sekretupeko dokumentuak argitaratu ditu. Espainiak Videlaren diktadura finantzatu eta bertako agintariekin kolaboratu zuela frogatzen duten dokumentuak argitaratu ostean, Euskal...
Read MoreLehen Mundu Gerran euskal presoei grabatutako kantak entzungai jarri dituzte Berlingo Etnologia Museoan
Alemaniako zientzialariek 1915 eta 1918 artean grabaketak egin zizkieten gatibu-esparruetan zeuden jatorri ugariko presoei. Tartean, 70 kanta baino gehiago daude euskaraz. Argizarizko zilindroetan gordeak dauden artxibo soinudunok digitalizatzen ari da Berlingo Etnologia Museoa eta erakusketa zabaldu du behin behineko emaitzekin. Erakusketa 2015eko apirilaren 6ra arte dago zabalik eta preso euskaldunei grabatutako kantetatik, hauek jarri dituzte entzuteko moduan: Gernikako Arbola, Adios izar...
Read MoreGalerna, gaurko egun batez
Gaurko egun batez, 1936ko urriaren 15ean harrapatu zuten frankistek Galerna bakailao-ontzia, Pasaiatik 17 miliatara. Bertako tripulazioak eta pasaiariek ez zuten akabera onik izan. Batzuk Ondarretako eta Ezkabako presondegi makurretan amaitu zuten, bestetzuk Hernaniko hilerriko zoko ilunean. Orduko lekuko biziak aurkitzea zaila da jadanik, horietako bat da Carmen Etxeberria Urreaga. “Cuesta de la Muertetik eta gure etxetik sartzen ziren gurdian. Ni ezagututa nago hori, baina barrena...
Read MoreFelix Padin, anarkista azken unera arte
Felix Padin Gallo anarkista bilbotarra asteartean hil zen 98 urte zituela. 1936ko Gerran eta ondoren hamaika sufrimendu pasatakoa zen Padin, sei urtez langile batailoietan ibili zen esklabo. Abuztuan lehen aldiz azaldu ahal izan zuen hori guztia auzitegi batean, Argentinako Maria Servini epaileak frankismoaren krimenen kontra daraman auzian. “Bidankozetik Igarira zihoan errepidea egin genuen diziplinazko langile batailoi batean, 1940tik 1942ra.600 preso-edo. Dena eskuz: harria harrobitik...
Read More
Iruzkin berriak