Clara Campoamor eta txanponaren bi aldeak
Clara Campoamor izendatzea, emakumeen eskubideen defentsaren historia gogoratzea da; baina orain gutxi arte madrildar honen memoria ahaztuta egon da. 1931n Espainian sufragio unibertsala lortzeko gehien borrokatu zutenen artean dago Campoamor. 1888an jaio zen Madrilen eta Zuzenbide ikasketak egin ondoren abokatu lanetan hasi zen buru-belarri. Bide horretatik murgildu zen politikan. Sozialismora hurbildu zen lehenik, gero errepublikar zentristekin ibili zen, beti bere ideiei gehien hurbiltzen...
Read MoreSahara salgai (14.591.202.498 pzta.)
Zenbat diru balio du herri batek? Nor ausartu liteke zifra lotsagarria jartzen? Espainiak horixe egin zuen 1975ean, Mendebaldeko Sahara Marokori saldu –ez entregatu- zionean: 14.591.202.498 pezeta. Esklusiba El Temps astekari katalanak eman zuen duela hiru aste inguru, baina albistea, eskandalosoa izanik ere, ez da gehiegi zabaldu; segur aski Aaiungo gertakariekin sortutako olatu mediatikoa berandu harrapatu duelako. Hamabost urtean sahararrei independentzia promesak egiten ibili eta gero,...
Read MoreNork esan zuen antinuklearra hilda zegoela?
Bat baino gehiago harrituta geratuko zen Alemaniako Saxoniako basoetan egunotan ikusten ari garen borrokaren aurrean. Aldaketa klimatikoaren aitzakiapean, erregai fosilen agortzearen akuilupean, nuklearren aldeko jarrera indartzen hasi zela ematen zuen, 70eko mugimenduaren sortzaileetako batzuk ere hasiak ziren balantza nuklearren alde jartzen. Zapaterok Garoñaren bizitza luzatu zuen iaz, behin betiko itxiera data ere iragarri zuen: 2011. Baina ezer ez da behin betiko, behin betiko egiten den...
Read MoreEspaña-Oranje: euskaldunari oker atera zitzaion tiroa
Bruggen (Brujas nederlanderaz) bazen euskaldunen kontsulatu bat. Bilboko hiriak zabaldu zuen duela bostehun urte harreman komertzialak estutzeko. Flandria eta inguruko beste lander batzuk espainiarrei errebelatu zitzaienean –tartean Holanda–, Oranjeko Gilen printze protestantea hiltzeko konspirazioari ekin zioten kontsulatu hartatik euskaldun fededun-katolikoek, Felipe II.a Espainiako erregeak ordainetan eskaintzen zituen 20.000 dukadoak eskuratzeko asmoz. Gaspar Añastro e Isunza...
Read MoreUdalbiltza auziaren anakronismoa
Udalerriek garrantzia handia izan dute azken mendeko Euskal Herriko historia politikoan. Subiranotasunerantz aldaketa politikoak egon direnean, udalerriak egon izan dira abangoardian. Esaterako, hor dugu II. Errepublikako mugimendu munizipalista, 1931n Gernikan bildutakoa, edota 1934an Zumarragan egin nahi izan zuten bilkura. Duela gutxi, Lau Hazietara Gogoan elkarteko hainbat kidek prentsan gogorarazi duten bezala, orduko hartan sektore sozio-politiko erreakzionarioenek gogor jo zuten...
Read MoreBizi naizen herrian
Bizi naizen herrian dena da posible, zioen Colinak. Ni bizi naizen herrian ere bai. Gure herria aurrerakoia eta puskatzailea izan da beti. Gure herriaren izena daraman antzezlana “puskatzailetzat” hartu zuten; bataille bat eta guzti gertatu zen askatasunaren defentsan. Eta karlisten garaian hortzak erakutsi zituzten “karken” kontra… Bombaquin granadac naste carcac len ere bastante tira izandu dituzte; baldin erriya purrucatuta artzia badute uste, beste maquiña bat urte pasa...
Read MoreTxerritoki honetan ‘pigs’ ugari
Greziako bonoen interesak izugarri igo diren garaiotan, eta Europako hainbat estaturen defizitak eta zor publiko handiak finantza merkatuak aztoraturik dituen une honetan, zer eta PIIGS akronimoa hedatu da zailtasunetan eta krisiak “zikinduta” dauden herrialdeak izendatzeko: Portugal, Italia, Irlanda, Grezia eta Espainia (Spain). Zerriak, alegia. Terminoa mundu anglosaxoian hasi ziren erabiltzen 90eko hamarkadan, Europa hegoaldeko Mediterraneoko herrialdeen ekonomia ahula adierazteko....
Read MoreViva la Pepa!
Zaldibian, Arkakatik Enirioko txaboletarako bidean altxor bat gordetzen da. Mendi mazelan dagoen borda zaharkitu eta eder bateko egurrezko atean ez da Amabirjinaren irudirik edo gurutzerik ageri, bisitariak harrituta irakurriko du hau: Viva la Pepa 1927. Nola da posible? Pintada apokrifoa izan litekeela pentsa daiteke, baina zeinek daki, 83 urtez iraun duen altxor bat ere bai. Nork idatzi ote zuen holako deiadar subertsibo espainiarra? Goierri profundoan gaude, Zaldibia karlisten sehaska izan...
Read MoreZer dakigu Jose Antonio Agirrez?
Martxoaren 22an bete ziren 50 urte Jose Antonio Agirre lehendakaria Pariseko erbestean hil zela. Urteurren hori prestatzeko Sabino Arana Fundazioak batzorde bat sortu zuen iaz eta batzorde horrek antolatutako egitarauaren barruan egin dira azken asteetako hainbat ekitaldi: martxoaren 6an Gernikako Arbolaren Gurutzearen domina eman zien Lopez lehendakariak Agirreren seme-alabei; martxoaren 22an, Agirre hil zela 50 urte betetzen ziren egunean, Begoñako Basilikan oroitzapenezko meza egin...
Read MoreAkerrak adarrak okerrak al ditu?
Nafarroako Zugarramurdi inguruetan sorgin ehiza hasi zela 400 urte bete dira aurten. Urtemuga hori gogoratzeko hainbat ekitaldi egin dituzte. Duela egun batzuk Logroñon izan ziren, hiri hartan egin baitzen Inkisizioaren 1610eko autofedea 53 lagunen kontra eta horietatik 11 erre zituzten sugarretan, gehienak emakumeak. Zugarramurdin ere egun gutxi barru egingo da ekitaldi bat hori guztia gogoratzeko. Inkisizioaren jarduna ez zen nolanahikoa izan, batez ere Nafarroan eta Lapurdin. XV. mende...
Read More
Iruzkin berriak