Montxo Armendarizen azkena: sotila, baina beldurrik gabea

Atalak: Zinema

'No tengas miedo' filmeko irudia.

Tasio, Secretos del corazón edota Obaba filmetan erakutsi zuen estilo sotil berarekin heldu dio Montxo Armendarizek gai arantzatsua jorratzen duen bere azken lanari: txikitatik aitak bortxatu duen neskaren istorioa. Silvia protagonistaren begiradak gidatzen du filma uneoro, eta bere egunerokoak, detaile txikiek, keinuek, begiratuek, jarrerek… emango digute atzean ezkutatzen den errealitate latzaren berri, irudi morbosoetara eta dramatismo hanpatura jo beharrik gabe. Bai, fintasun eta kontu handiarekin aurkeztu du gaia zuzendariak, erritmo pausatuaz, kontatzeko duen modu pertsonalarekin, egungo zinemari hainbatetan darion arrapaladako estetikari muzin eginez. Baina istorioaren garraztasuna ere ez du saihestu, ez da erori gehiegizko samurkerian; besterik gabe, ikusleoi utzi digu gure ondorioak ateratzen. Hala, gauza handia lortu du zuzendari nafarrak: ikuslea butakan deseroso sentiaraztea, zirrara eta benetako emozioa probokatzea, horretarako odola, negarra eta efektismo merkea baliatu barik.

Silviaren pertsonaiari zor zaio hori, hein handi batean. Protagonistak biolontxeloan, jokoan eta txikitako lagunarengan bilatzen du beste inorengan topatzen ez duen babesa. Amak nahiago du ezikusiarena egin, eta aitarenganako maitasun-gorroto-beldur sentimendu kontrajarriak ditu gazteak. Ikusleak Silvia ulertu dezake hainbatetan, jokaera okerra duela irudituko zaio bestetan; ihes egiteko, isilik ez geratzeko, zaplazteko bat emateko… oihukatuko lioke behin baino gehiagotan. Pertsonaia konplexua eta ñabarduraz betea eraiki du zuzendariak, bortxaketaren esperientzia gogor eta mingarriak eragiten duen nahasmenduaren adierazgarri. Aita eta gainontzeko pertsonaiak ere sinesgarriak eta estereotipoetatik aldenduta ageri zaizkigu.

Nabarmentzekoak dira, azkenik, soinu banda eta eszenografia. Biolontxelorako konposatutako Manuel de Fallaren eta gehienbat Bach-en obrak Silviaren barne munduaren isla aproposa dira. Iruñeak, berriz, protagonismo berezia hartzen du: beti Silviaren ikuspegiari leial, ezkutaleku, labirinto, gotorleku, kartzela… bihurtuko da, maisuki irudikatua. Hain juxtu, film gehienak Nafarroan errodatu ditu Armendarizek, baina mezu harrigarria zabaldu du duela gutxi Facebook sare sozialaren bidez: “Argi dago inor ez dela aintzat hartua bere herrian. Ez dut uste berriz Nafarroan errodatuko dudanik”. Gure jakin-mina aseko duten arrazoi zehatzak aurrerago emango omen ditu.

No tengas miedo
Zuzendaria: Montxo Armendariz.
Gidoia: M. Armendariz, Maria Laura Gargarella.
Aktoreak:  Michelle Jenner, Lluís Homar, Belén Rueda.
Drama. 90 min. Euskal Herria, 2011.