Nire lagun ETAkidea

Atalak: Zinemaldia 2013

Iaz ez bezala, aurten ETA gai duen pelikula bat onartu du Donostiako Zinemaldiak: Asier ETA biok. Aitor Merino aktore eta zuzendari madrildartuak hango bere lagun aktoreentzat egindako dokumentala da: film honen bidez, ETAko kide izateagatik preso egon den adiskidea aurkeztu nahi die Aitorrek, ez baitute ulertzen nola izan dezakeen ETAkide bat adiskide. Bidaia horretan, azkura eragiten duten orbainetan sartuko du hatza dokumentalak.

Asier Aranguren eta Aitor Merino, filmeko protagonistak.

Euskal gatazkaren azalpen sinplistegia ematen du hainbatetan zuzendariak, umorea eta une batzuetako fribolitatea, ikuslea hunkitu nahi duten (edo gutxienez preso ohiaren alde gizatiarrena erakutsi nahi duten) eszena ugarirekin tartekatzen dira, baina batez ere, gatazkaren bi ikuspegi mahaigaineratzen ditu obrak: Merino berarena eta Asier Aranguren preso ohi iruindarrarena. Bere uste, kontraesan, kezka eta bertigoak pantailan agertuko ditu Aitor Merinok; eta Asier Arangurenek, diskurtso artifizial eta teorikoetan erori gabe, barne sentimendu, bizipen eta gogoetetatik eraikitako pentsamendua azalduko du. Biak ala biak zintzoki mintzo dira kamera aurrean, gai ugariren gordintasun, gogortasun eta konplexutasuna saihestu gabe. Zentzu horretan, ausarta da lana, eta hori du ekarpen nagusia. Latza da, adibidez, Asierrek amarekin ETAren jardunaz duen solasaldia (ziurrenik Euskal Herriko etxe askotan eman dena, bide batez), gerrarekin alderatu daiteke euskal gatazka? Edota beste pertsona bat hiltzeari buruzko hausnarketak: bortitza da norbait garbitu beharra, atzean dauden arrazoiak aztertzera eta horiei konponbidea ematera jo behar dela dio Arangurenek; lagunak norbait hil balu, harreman bera izango ote luketen zalantzan jartzen du Merinok. Filma gai da gatazkaz eta gatazkaren tabuez hitz egiteko, naturaltasunez, eta zentzu horretan urrats bat gehiago da.

Tekniko eta estetikoki, sinplea da emaitza, kamera bizkar gainean hartu eta dokumentalgintza oinarrizkoena du ardatz: Asier Arangurenen bizipenen eta hitzen lekuko da batetik, Aitor Merinoren bakarrizketak jasotzen ditu bestetik. Hainbat baliabide interesgarri ere badarabiltza (argazki eta marrazkiak kasu), baina alferrik luzaturiko eszenak eta errepikakorrak egiten diren hizketaldiak ditu soberan, ziurrenik metraje komertzialera iristeko ahaleginean.

Aitor eta bere dilemekin bat egingo dute ikusle batzuek, Asier eta bere printzipioekin bestetzuek, inorekin edo bakoitzaren hainbat pentsamendurekin beste hainbatek. Errealitatea bezain konplexuak dira begiradak, eta etorkizuneko errelatoa delakoa eraikitzeko garaian, aberasgarria da ahots ezberdinak entzutea.

• ZINEMIRA SAILA
  Asier ETA biok
  Zuzendari eta gidoilariak: Aitor Merino, Amaia Merino.
  Protagonistak: Asier Aranguren, Aitor Merino.
  Espainiako Estatua-Ekuador, 94 minutu.