Hiperaktibitatea, asmatutako gaitza?

Atalak: Osasuna

Hamar gaitz asmatu, farmazeutiken eskutik artikuluak (Iñaki Berazaluce eta Daniel Civantosek idatzia)  iritzi kontrajarriak sorrarazi ditu. Hiperaktibitatea gaitz asmatuen zerrendan jartzeak piztu du polemika gehien.

“Arazo normalak buruko nahasmendu bihurtzen dituen sistema diagnostikoa sortu dugu”.

Allen Frances doktoreak zuzenduriko lantaldeak gehitu zuen hiperaktibitatea psikiatren gida nagusia den DSM eskuliburuan (Buru asalduren diagnosi eta estatistika eskuliburuan). Bada, Francesek berak onartu du sindrome eta patologia gehiegi izendatzearen erruz, ia gizarte osoa bihurtu dugula gaixo mental, farmazeutiken mesederako. “Sarri gauzak ahazten ditut, beraz ziurrenik aurre-dementzia dut –dio berak, ironiko–; batzuetan asko jaten dut, hortaz ziurrenik jale konpultsiboaren sindromea daukat; eta emaztea hil izanak oraindik mina sortzen didanez, depresioan erori naizela esan beharko dut. Absurdua da. Bizitzaren eguneroko arazo normalak buruko nahasmendu bihurtzen dituen sistema diagnostikoa sortu dugu. Farmazeutikek jendeari sinetsarazi diote arazoak pastillen bidez konpontzen direla. Baina eguneroko arazoak ez dituzte konpontzen, alderantziz: gehiegi medikatzeak kalteak sortzen ditu”.

Zehazki hiperaktibitateari buruz dio DSM zerrendan sartu eta gutxira diagnostikoak asko handitu zirela. “Aurreikusi genuen diagnostikoek %15 egingo zutela gora, baina 1997tik aurrera izugarrizko jauzia eman zen: farmazeutikek farmako berriak eta oso garestiak atera zituzten, publizitatea egin zuten eta diagnostikaturiko kasuak 40 aldiz biderkatu ziren. Haur horiekin esperimentatzea bezala da, ez dakigulako zein ondorio kaltegarri izan ditzaketen farmako horiek etorkizunean. Umeen artean ezberdintasunak daudela onartu beharko genuke, denak ez direla sartzen gero eta estuagoa den ‘normaltasun’ ereduan. Hurrengo urratsa da jendea kontzientziatzea konturatu dadin medizina gehiegi txarra dela osasunarentzat”.

Harago doaz Volviendo a la normalidad liburuaren egileak, hiperaktibitatea asmakizuna dela baitiote. Euren hitzetan, ezin da diagnostiko klinikotzat hartu, ezta gaixotasuntzat ere. Beste kontu bat da etiketa bat izatea umeen artean dauden jarrera problematiko batzuk izendatzeko. Baina hori baino ez dira: jarrera problematikoak, ez gaixotasuna. Jarrera horiek egungo gizarte ereduak eta bizimoduak bultzatzen dituela uste dute egileek, ez buruko gaitz batek.

Ume hiperaktiboak Euskal Herriko ikastetxeetan

Izan asmatutako gaitza delako, izan gehiegi diagnostikatzen delako, botikak hartu beharko ez lituzkeen haur asko dago hiperaktibotzat jo eta medikatuta. Esanguratsua da ikastetxe bateko zuzendaritzan lan egiten duen lagun batek kontatu didana: irakasleen formakuntzarako zein ikastaro eman aukeratzen dute urtero. Irakasleentzako hiperaktibitateari buruzko ikastaroa hautatu zuten ikasturte batean eta handik gutxira, hara zer kasualitatea, ikastetxe horretan ume hiperaktiboz bete ziren ikasgelak, irakasleek hala diagnostikatuta.

Informazio gehiago:

Haur hiperaktiboz beteta omen daude ikasgelak

Diagnostiko okerren ondorio kaltegarriak