“Taxi Téhéran”, errealitate gordinaren zipriztin umoretsuak

Atalak: Zinema, Zinemaldia 2015

Jafar Panahi zuzendariak taxilari plantak egin eta kamera ezkutuz grabatu ditu bidaiariak, Taxi Téhéran dokumental faltsuan. Irango hiriburuko gizarte anitz eta zabaletik, zipriztin batzuk baino ez dizkigu aurkeztuko, taxira igo diren herritar gutxi batzuekin izandako solasaldiak baino ez, baina haien kontakizun berezi eta xelebreek agerian utziko dute errealitate gordina: gobernuaren errepresiopean dagoen gizarte bat.

Pelikula eta telesail zentsuratuekin trafikatzen duen gizona, heriotza-zigorraren alde dagoen lapurra, moralitatearen irizpideak errespetatuz eskolarako film laburra egin behar duen iloba, zentzurik gabe atxilotu dituzten presoak bisitatzera doan emakumea… eseriko dira taxian, euren bizipen, inpresio eta pentsamenduak gidariarekin partekatu asmoz. Batzuek Jafar Panahi zine-zuzendaria ezagutuko dute bolante atzean, eta hainbatetan autoerreferentzialegia bilakatuko da pelikula, baina azken finean, gobernuarengandik jazarpena jasaten duen zuzendaria bera ere bada istorioaren protagonista, zipriztin hizlari hauek guztiek Irango kontrol gubernamentala eta herritarren bizirauteko ahalegina islatzen digutelako.

Baliabide gutxirekin egina, txikia eta xumea da filma, aldi berean originala, naturala, umoretsua eta kritikoa, egun batez Teheraneraino bidaiatu eta bertako gizartean benetan murgildu izan bagina bezala.

Jafar Panahi zuzendari laudatua da Europan (Berlingo Urrezko Hartza irabazi du lan honengatik), baina zentsura eta jazarpena pairatzen ditu bere herrialdean eta ez diote Iranetik ateratzen uzten. Halere, ahal duen moduan pelikulak egiten jarraitzen du eta badu meriturik. Hori bai, zentzurik ez diogu aurkitu pelikula hasi aurretik Zinemaldiko antolatzaileek pantailan “Europako Batzordeak giza eskubideak defendatzen ditu” jarri izanari. Testuak publikoaren artean eragin dituen barreek argi utzi dute Europar Batasunari bere burua aztertzea komeni zaiola, gainerako gobernuak errazkeriaz epaitu aurretik.

PERLAK

Taxi Téhéran

Zuzendaria: Jafar Panahi

Iran, 82 minutu.