“Hezkuntza da gorputzarekin eta gorputzetik egiten den zerbait”

Atalak: Gorputza, Hezkuntza

“Hezkuntza da gorputzarekin eta gorputzetik egiten den zerbait. Gauza bat da zerbait jakin eta ezagutzea, eta beste bat zerbait horretaz jabetzea. Pedagogian normalean ezagutzan jartzen ditugu indarrak, baina jabetzea beharrezkoa da eta jabetzen gara gorputzaren bidez. Zerbait gorpuzten dugunean, haragi egiten dugunean, barneratzen dugunean jabetzen gara horretaz”.

Mari Luz Esteban antropologo eta irakaslearen hitzak dira. Steilas sindikatuak antolatuta hezkuntza eta gorputzari buruz emandako hitzalditik hainbat pasarte ekarri ditugu hona.

Gorputzartekotasuna, taldearen arrakastarako giltza

“Gehiegi pentsatzen dugu gorputz indibidualetan (gure gizarteak gehiegi indibidualizatu duelako pertsona), baina interesgarriagoa da gorputzartekotasuna. Klasearen arrakasta, maila handi batean ez dago zure izaeraren baitan, taldeak talde moduan funtzionatzearen baitan baizik. Taldeko gorputzartekotasunaz ari naiz, talde batekin hasi eta funtzionatzen duen edo ez segituan esaten digun energia horretaz. Nire gorputza beti dago besteekin harremanean; gorputzartekotasun horretan bibrazioak daude, munduak nigan eragiten duelako eta nik munduan”. Nolabait, irakastea da talde horren energia eta arnasa modu onean bideratzen asmatzea, Estebanen hitzetan.

Lotsa, ikasgelan lantzeko mekanismoa

“Lotsa sentitzen dugunean, gure ni-a oso gutxitua sentitzen dugu eta oso esperientzia garrantzitsua da, ez bakarrik modu negatiboan. Josune Irigoienek dio lotsa kontrol mekanismo bat dela, genero ikuspegitik eta emakumeen kasuan gorputzari oso lotua; lotsak ondo erakusten digu patriarkatuaren gune beltzak non dauden. Eve Sedwick-ek dio zerbait transgreditu izanaren sentsazioa dela lotsa, nahiz eta batzuetan zer transgreditu dugun oso ongi jakin ez. Horren bidez eratzen dugu gure identitatea. Lotsatzen diren umeek erakusten digute non dauden arazoak, eta ez da euren arazoa, gizartean ditugun problemak identifikatzeko da baliagarria. Gorputzak lotsatzen baditu, erakusten digute gorputzari lotuta zein arazo ditugun gizarte honetan. Horregatik, lotsa mekanismo interesgarria izan daiteke ikasgelan lantzeko”.

“Irakasleok ere gorputz bat daukagu”

“Hain agerikoa da gorputza garela, ahaztu egiten dugula. Irakasleok ere gorputz bat daukagu, gorputz osoz irakasten dugu, ez bakarrik hitzaren bidez. Garrantzitsua da mezua nola ematen dugun eta ikasleekin harremana nolakoa den. Azken finean, gorputza izan daiteke problema, kontrola, zaurgarritasun eta ahultasunaren parte… baina aukera ere bada. Ondo egiten duten irakasle horiengan arreta jarri behar dugu, umorea erabiltzen al duten, lasai jarduten al diren… Hori guztia da gorputzartekotasuna”.

Gure gorputz anitzetan, gu geu unitate didaktikoa

Gure gizartea osatzen duten gorputz askotarikoak errespetatzea, baloratzea eta onartzea, izan geure gorputzak ala besteenak. Hori da eskolan lantzeko Steilasek prestatu duen unitate didaktikoaren helburua, “gorputz ‘onartuetan’ eta gorputz ‘baztertuetan’ bizi garelako, baina inoiz ez gorputz ‘okerretan’”.