Ikastetxeko testuinguruaren araberako euskalduntzea? Hori tranpa da

Atalak: Euskara, Hezkuntza

EAEn Hezkuntza Akordioa bideratzeko oinarriak aurkeztu ditu Cristina Uriarte Hezkuntza sailburuak, eta 16 urterekin ikasleek euskaraz B2 maila lortzea jarri du helburu, baina praktikan adar-jotzea dirudi: helburu mailakatua izango da, “modu progresiboan” egitekoa, “zentro bakoitzaren errealitatearen arabera”, eta gainera, egungo hizkuntza-ereduak gainditzeko asmorik gabe.

Ikasleen euskara-lorpen adierazleak ikastetxearen ingurune soziolinguistikoaren araberakoak izatea planteamendu tranposoa dela argudiatu zigun Aitor Idigoras irakasleak: “Ingurune soziolinguistikoa inoiz ezin da aitzakia izan lorpen adierazleak malgutzeko, ala legeak jasotzen du matematiketako emaitzak baxuagoak izan daitezkeela Ezkerraldean, ingurune sozioekonomiko okerragoa dutelako? Juxtu alderantzizkoa behar luke administrazioaren planteamenduak: baldintza soziolinguistiko okerragoak ditu ikastetxeak? Ba ikastetxe horretan indarrak jarriko ditugu, euskara mailan gainerakoen pareko lorpen adierazleak bermatu ahal izateko”.

A, B eta D ereduen gainditzea ere eragileen aspaldiko aldarrikapena da, baina Uriarteren hitzetan, lehenengo helburua jarri nahi dute (B2 irteera-profila) eta “gero ikusiko dugu helburua lortzeko [ereduen sistema] nahikoa den ala aldaketak egin behar ote diren”. Nola izango da nahikoa ereduen sistema? B ereduan ikasi duen %73ak ez du B2 maila lortu, eta berriki argitaratu denez, 200.000 ikaslek baino gehiagok euskaldundu gabe bukatu dute derrigorrezko hezkuntza.

Hizkuntza-eredu bat eta bakarra?

Hiru ereduen sistema gainditzeko borondate gutxi ikusten zaio EAJri. Uriarteren alderdikide Jone Berriozabalek hala dio: “Markoa gainditzea zer da, eredu bat eta bakarra herri guztientzat? Eredu bat eta bakarra ikasle guztientzat? Horretaz ari bagara, gu ez gatoz bat eta gainera ez da posible, gure buruari eman diogun legediak ez duelako onartzen”. Katalunian, baina, eredu bat eta bakarra dute, murgiltze eredua edo D eredua. Gauza bat argi dago, Sortzen Elkarteak dioen moduan “akordioak ezinbestean jaso beharko du ikasle euskaldun eleanitzak bermatuko dituen eredu orokortua, bestela ez da idatzita dagoen helburua lortuko”.