Telemedikuntza luzarorako etorri da

Atalak: Osasuna

Salbuespen gisa saldu zigutena betikotze bidean da. Jaurlaritzak esan du telefono bidezko kontsultek segituko dutela, tresna eraginkorra direla aurrez aurreko kontsultaren aurre-pauso moduan. Sarri, baina, aurrez aurreko horretara ez gara iristen herritarrak, edo beranduegi iristen gara. Lehen mailako arretak bizi duen egoera larria begi-bistakoa da.

Medikuari –batzuetan erizainari, batzuetan harrerako langileari– telefonoz kontatutakoaren arabera –edo whatsappez bidalitako argazki pertsonalen arabera– duzuna aurrez aurrekora pasatzeko modukoa den erabakitzea, gaitzak baztertzea edo are gehiago, urruneko diagnostikoa egitea normalizatzen ari gara. Hala dirudi, Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburu Gotzone Sagarduik esanikoak entzunda edo osasun zentro ugaritan hartu duten joerari erreparatuta. Herritar arduratuez gain, osasungintzako profesionalak eurak dira prozedura hau salatzen dutenak, kalitatezko zerbitzurik ematen ez dela eta azken buruan zeharkako murrizketa dela sinetsita. Izan ere, itxaron-zerrenda gero eta puztuagoei aurre egiteko giza-baliabidetan behar adina inbertitu ordez, bidezidor erosoa aurkitu du administrazioak: arreta –eta tratamendu– telematikoa.

Bidezidorra, baina, malda tranpatia da. Telefono bidezko arreta inola ere ez da kalitatezko arreta eta ezin du aurrez aurrekoa ordezkatu; asko gara telefono bidezko kontsulta medikuetan esperientzia surrealistaren bat bizi izan dugunak. Hainbatetan, aurrez aurrekora iristeko prozesua luzatzea baino ez dakar hitzordu telefonikoaren protokoloak, eta jakin badakigu gaitza garaiz ez harrapatzeak zein ondorio izan ditzakeen. Aurrez aurreko baheketa ez egitearen ondorioak ere ezagunak zaizkigu –2020an, Osakidetzak ez zituen koloneko 1.695 tumore eta bularreko 202 atzeman, pandemiagatik baheketa programak bertan behera geratu zirelako–, baina oraindik ere itxaron-zerrendak daude baheketetarako. Aurrez aurrekoaren premian, bada pribatura edo zuzenean larrialdietara jotzen duenik, larrialdiek gainezka are gehiago egitea eraginez.

Pandemiaren aurretik jada kexu ziren lehen arretako profesionalak: burokrazia eta paper artean itota zeuden, denborarik gabe pazienteak artatzeko, behar bezalako tratamendua jartzeko eta segimendua egiteko. Koxka bat gora egin du kolapsoak, eta larria da, osasunaz ari gara. Profesional gehiago eskatzen zituzten lehen eta profesional gehiago eskatzen dituzte orain osasungintzako langileek, ez hitzordu telefoniko gehiago. Gurpil eroak leku berera garamatza beti: lehentasunak non dauden eta diru publikoa zertan inbertitzen den.