Irakurgaiak: Zeinek esango zigun …!

Atalak: Irakurgaiak

Errenterian 60ko eta 80ko hamarkaden artean euskalduntze-alfabetatzea ikertu du Beatriz Gallego antropologoak, ahozko testigantzetan oinarrituta hein handi batean. Liburua Mikel Azkaratek oparitu zidan (eskerrik asko!) eta oso irakurketa interesgarria iruditu zait (estekan osorik agertzen da). Ez dut liburuari buruzko laburpenik ekarriko, bakarrik aipatu nahi ditut ikerketa abiatzeko Beatrizek ezarritako hipotesiak (nire ustez, liburua irensteko amu ona da):

• Frankismo garaian euskara eremu pribatura murrizten zen. Errenterian, Euskal Herriko beste zenbait lekutan bezala, bazegoen euskararen aldeko mugimendu isil bat.
• Isila izatetik, kaleak hartu bitartean egin zuen ibilbide kolektiboa, espazioaren okupazio fisikoarekin batera okupazio sinbolikoa ere lortuz.
• Mugimendu horren osagarri bat helduen gau-eskolak izan ziren, ondoren euskaltegiak izango zirenen hastapenak.
• Gau-eskolen ezaugarriak direla eta, gertakari igarokortzat hartzen dira, inoren lur batean geratu balira bezala: klandestinitatea eta legalizazioaren artean; inolako azpiegiturarik ez izatetik, koordinatuta egotera; helduek euskara ikasteko eredu bakarra izatetik (erakundeetatik at), erakundeetan sartuta egotera, … Hain zuzen ere, gau eskolen ezaugarri eta bilakaerak fenomeno berezia bihurtzen dute berau.
• Gau-eskolek euskararen aldeko mugimenduan zeuden beste zenbait osagarrirekin lotura estua izan zuten, batez ere ikastolen mugimenduarekin.
• Mugimendu hori posible izan zen jende askoren lan eta esfortzuengatik, zeinak garai hartako egiturek uzten zituzten zirrikituak aprobetxatzeko gai izan zen, elkarrekin errealitate berri baten oinarriak jartzeko.