Eskuz egindako granadak, mortero militarren kontra
Zubietako gainetan egindako aurkikuntza batek erakusten du zein baliabide kaskarrekin egin behar izan zioten herritarrek aurre 1936ko altxamendu militarrari. Oroimen historikoa berreskuratzen ari den Islada Ezkutatuak taldeak aurkikuntza berezia eta garrantzitsua egin du Zubietan. Txaldatxur mendiko gerrako lubakietan, eskuz egindako 22 lehergailu atera ditu lur azpitik. Iturgintzako piezekin egindako granada zarpailok asko erabili ziren 1936ko gerra garaian eta aurretik ere, baina gurean ale...
Read MoreJimeno Juriori aitortza instituzionala, azkenean
Historiaren alorrean eta toponimian egindako lanagatik Urrezko Domina eman dio nafar gobernuak 2002an zendu zen ikerlari nekaezinari. XXI. mendean euskal kultura, etnografia eta historiaren erreferente izan zen Jose Maria Jimeno Jurio artaxoarrak azkenean badu bere herriko instituzio publiko nagusietako baten, Nafarroako Gobernuaren, aitortza instituzionala. Asteazken goizean onartu du Barkosen exekutiboak Jimeno Juriori hil osteko Nafarroako Urrezko Domina emango dion dekretua. Ana Ollo...
Read MoreUrriaren 12an greba orokorra Iruñean
1935eko urriaren 12an, Ramiro de Maeztu arabarrak Madrilen Hispanitate hitzaren esangura patriotena estreinatzen zuen bitartean, iruindarrek greba orokorra egin zuten zapalketa politikoaren kontra. Kartzela bihurturiko gotorlekuak lepo zeudela, San Kristobalen gertaturiko heriotza batek matxinada leherrarazi eta presoekiko elkartasun olatua sortu zuen duela 80 urte. Espainiako Bigarren Errepublikan, eskuindarren gobernuak bortizki erreprimitu zuen 1934ko iraultza saiakera. Milaka lagun atxilotu...
Read MoreMarcelo Usabiaga hil da, militante komunista historikoa
Frankismoaren errepresioa bere haragitan bizi izan zuen: 21 urte igaro zituen kartzelan, esklabo gisa ere aritu zen langile batailoietan, eta Meliton Manzanasek torturatu zuen. 98 urterekin hil da Usabiaga, bere ideiak inoiz alboratu gabe. Marcelo Usabiaga (Ordizia 1916, Donostia 2015) oso ezaguna zen oroimen historikoaren berreskurapenaren aldeko mugimenduetan. Bere lekukotza indartsuak ez zuen inor hotz uzten, eta ARGIAn ere birritan azaldu ditu gerran eta Frankismoan bizitako esperientziak,...
Read MoreSanferminak 1978-2015, duintasunaren itzulera
1978ko Sanferminetako istiluetan poliziak hildako Germán Rodríguezen oroitarri aurrean omenaldia egingo dute beste behin iruindarrek. Ekitaldian Iruñeko udal gobernuko ordezkariak izango dira 36 urtean lehen aldiz, tartean Joseba Asiron alkatea. Eguerdiko 13:00etan izango da, Orreaga etorbidean. Nafarroako Radio Rebelde Republicana-n elkarrizketa izan dute gertaera haiek argitzeko lanean diharduen Sanfermines 78 Gogoan plataformako kide Xabier Barberrekin. Bere esanetan, 1978ko udaleko...
Read MoreHeriotzaren triangelua: eskuin-muturraren atzaparkada Franco hil osteko urteetan
1980an ultra-eskuindarrek zortzi lagun hil zituzten oso epe laburrean Hernani, Andoain, Urnieta eta Astigarraga inguruetan. Izualdi horren testigantzak eta gertaerak jaso dituzte Heriotzaren triangelua dokumentalean eta ekainaren 5ean izango da estreinaldia Hernaniko Gudarien Plazan (22:30). Dokumentala Tira-Bira Produkzioak S.L.k ekoitzi du, Imanol Laburu Larzabal eta Jose Mari Salinas Solano izan dira egileak, eta Hernaniko Udalak diruz lagundu du. Gorrotoaren bila Talde parapolizialen eta...
Read MoreJoxe Arregiren kasuaren espedientea aurkitu dute
Torturaz hildako zizurkildarrari buruzko informazioa Madrilen aurkitu dute Euskal Kriminologia Institutuko ikerlariek. 34 urteren ondoren kasua oraindik guztiz argitu gabe dago. ARGIAren azken zenbakian elkarrizketa egin dio Ander Leon kolaboratzaileak Laura Pego Euskal Kriminologia Institutuko abokatu eta ikerlariari. Jakinarazi duenez, 1981ean torturen ondorioz hildako Joxe Arregi ETAko kidearen espedientea aurkitu dute Madrilgo fundazio batean. Honela azaldu du Pegok: “Torturaren gaia...
Read MoreEgia eta memoriaren transmisioan sakonduko dute Villabonan aste osoz
Aritza Kultur Elkarteak ekitaldi sorta zabala antolatu du martxoaren 24tik 31ra. Tartean, Goyo Armañanzas mediku-psikiatraren tailerra, “isiltasuna apurtzeko espazio bat sortzeko”. Egia jakiteko nazioarteko eguna da martxoaren 24a, Nazio Batuek hala izendatuta. Eta egun hori aukeratu dute Aritza Kultur Elkarteko kideek Memoriaren Asteari hasiera emateko. Esti Amenabarro pedagogoak Frankismoaren aztarnak arakatzen II: egiaren minak liburua aurkeztuko du, hain justu. Aritzak urteak...
Read MoreLemoatxeko miliziano errepublikarra, iluntasunetik argira
Lemoatxen 1.000 lagun baino gehiago hil ziren 1937ko maiatza amaieran eta ekaina hasieran, errepublikarren kontraeraso eta faxisten abiazioaren bonbapean. Lemoatx 1937 elkarteak Lemoako Memoria izeneko bideoan –postprodukzioa Atomika Studiok egina da– ordukoa bizi izan zuten hainbat lagunen testigantzak jaso ditu. 1937ko Lemoatxeko borrokaldian hildakoetako bat izan zen Hilario Blanco Reguero barakaldotarra. Bere hezurrak senideei itzuli dizkiete 78 urte geroago, hainbat objektu...
Read MoreMiliziano baten hezurrak senideei itzuliko dizkiete Lemoan
Borrokaldietan miliziano asturiarrek hartu zuten parte besteak beste (arg: Astursalia) 1937an hil zuten Lemoatxen eta soinean zeraman plaka baten bidez identifikatu ahal izan dute. Otsailaren 21ean ekitaldi hunkigarria espero da Lemoan, memoria historikoaren astearen baitan. Lemoatxeko borrokaldian hildako Hilario Blanco Reguero miliziano sozialistaren hezurrak senideei itzuliko dizkiete, berarekin batera aurkitutako objektu pertsonalekin batera. Ekitaldian, laurogeita hamar urteak...
Read More
Iruzkin berriak