Euskal film arrakastatsuenen rankinga

Atalak: Zinema

Estreinalditik kasik hamar urte igaro direnean, Aupa Etxebeste! pelikulak jarraitzen du izaten aretoetan ikusle gehien bildu dituen euskarazko filma. Zein da sekretua? Zer dugu gustuko ikus-entzule euskaldunok?

Ona den lanak publikoa erakartzeko gaitasuna izan beharko luke.

Rankingaren lehen postuei begiratuta behintzat, komediak du arrakasta. Tira, rankingean (Espainiako ICAA institutuaren datuetan oinarritua eta Irudiz eta euskaraz blogean ikusia) titulu esanguratsuak falta dira, tartean dokumental guztiak (Barrura begiratzeko leihoak, Bertsolari…), marrazki bizidunak (Gartxot, Kalabaza Tripontzia…) eta urria izan arren, Ipar Euskal Herriko produkzioa (Xora…).

Bypass filma (ez sinesgarria, ez barregarria, nire ustez) hirugarren postuan ikustea deigarria egin zait (nik 80 egunean edota Urte berri on amona! nahiko nituzke podiumean), baita Ander lan txukunak hain jende gutxi erakarri izanak ere, nahiz eta ulertzekoa den, ez baitzuten, salbuespenenak salbuespen, areto komertzialetan eskaini.

Hori du gaitzetako bat (euskal) zinemak: pelikula ugari ez dira estreinatzen, edo oso gutxi irauten dute pantailan, estudio handiek eta lehia basatiak kontrolatzen dituzten banaketa politikak eraginda. Banatzaile handiek pelikula paketeak adosten dituzte areto konbentzionalekin, eta euren aginduetara geratzen dira hauek, besterik eskaintzeko lekurik gabe ia (eta beste zer edo zer ematekotan, “komertzialenak” baino ez du aukerarik, irizpide nahiko eztabaidagarrien arabera). Maiz, zirkuitu alternatiboetan egin behar dute bidea pelikulek, baina oraindik garatu beharreko alternatiba da hau.

Bitartekariekiko menpekotasun horretatik harago, pelikula bat zerk egiten duen komertzial ez dut garbi atera rankingari erreparatuta. Zer pisu du publizitateak eta marketinak? Ahoz ahokoak? Kalitateak? Liburu arrakastatsu batean oinarrituta egoteak (begira zein harrera ezberdina izan duten Kutsidazu bidea, Ixabel eta Amaren eskuak lanek)? Istorioak? Hautaturiko gai eta generoak? Zuzendari eta aktoreen ospe edo izen onak? Aurrekontuak?…

Ikusiena sarri ez da onena, baina ona den lanak publikoa erakartzeko gaitasuna izan beharko luke.