Castilblanco basatia
Extremadurako Castilblancon, gure abuelok eta abuelak lan egin zuten herrian, lau guardia zibil hil zituzten 1931ko urtezaharrean. Alkateak guardia zibilei agindu omen zien manifestazio bat eragozteko eta halako batean pertsona bat hil zuten tiroz. Herritarrek, asaldatuta, guardia zibilen kontra egin zuten matxeteak, labanak eta harriak erabiliz. Matrailezurrak hautsi zizkieten, begiak atera, inguruan dantza egin zuten… Amorru kolektibo baten pean aritu ziren. Castilblancoko Gertaerak deitu...
Read MoreZer dago Aberri Eguneko azal historikoaren atzean?
Aste honetako ARGIAri azal esanguratsua eman diogu. 1964an Gernikan egindako Aberri Egun historikoaren irudi ezaguna da. Mutil bat ageri da, Juntetxeko haritzaren aurrean, txapela kenduta eta burua makurtuta. Euskal erresistentziaren suspertzea irudikatzen du, eta Frankismoaren kontrako borrokaren irudikari grafikoan leku garrantzitsua dauka. Gure azalean kolorea eman diogu argazkiari, nolabait gaur egunera ekartzeko. Argazkia baina, Caracaseko Gudari aldizkarian kaleratu zuten, propio...
Read MoreIlea moztu zioten emakume hura
Martxoaren 9a da, gaur ere emakumearen eguna. Eta ezin ditut burutik kendu herenegun gertuko pertsona batek kontatu zizkidan gauza batzuk –mila esker, Tere!–. Jakin banekien emakumeei sekulakoak egin zizkietela gerran eta gerraostean, jakin banekien errizino olioarena, eta ilea moztearena, eta abar… Baina hotzikara ematen du hura ikusi eta bizi izan zuen amona baten ahotik kontu horiek entzutea. Hernanin mordo bat izan ziren ilea moztutako emakumeak, denak batera eramaten zituzten Kale...
Read More35 urteko ikurrina dugu etxean
Etxean badugu ikurrina zahar bat. Amak egin zuen. Oihal zatiak erosi zituen, han berdea, hemen gorria… eta ahalik eta txukunen josi zituen elkarrekin. Orduan debekatua zegoen ikurrina erakustea, 1976a zen. Baina sumatzen zen laster legalizatuko zutela. Amak espresuki egin zuen egun horretarako. Eta egun hura 1977ko urtarrilaren 19an iritsi zen. Bezperan “alkateen taldea” izenez ezagutzen zen mugimenduko hainbat udalburu Madrilera abiatu ziren Martin Villa Gobernazio...
Read MoreArtxibo militarretan zer agertuko esperoan
Espainiako Defentsa Ministerioak bere artxiboetan klasifikaturik dauden dokumentu ugari kontsultagai jarriko dituela jakinarazi zuen Carmen Chacón Defentsa ministroak. Gaur El País-ek aurreratu digunez, guztira 10.000 dokumentu lirateke, eta 1936tik 1968ko tartea hartzen dute. Badirudi, hauteskundeen gertutasunagatik erabakia ez dela lehenago hartu, lana nahiko aurreratua zegoen arren. Baina ez da ziurra agiri horiek publiko egingo dituzten, horrelako kontuetan oso uzkur agertu izan...
Read MoreClara Campoamor eta txanponaren bi aldeak
Clara Campoamor izendatzea, emakumeen eskubideen defentsaren historia gogoratzea da; baina orain gutxi arte madrildar honen memoria ahaztuta egon da. 1931n Espainian sufragio unibertsala lortzeko gehien borrokatu zutenen artean dago Campoamor. 1888an jaio zen Madrilen eta Zuzenbide ikasketak egin ondoren abokatu lanetan hasi zen buru-belarri. Bide horretatik murgildu zen politikan. Sozialismora hurbildu zen lehenik, gero errepublikar zentristekin ibili zen, beti bere ideiei gehien hurbiltzen...
Read MoreSahara salgai (14.591.202.498 pzta.)
Zenbat diru balio du herri batek? Nor ausartu liteke zifra lotsagarria jartzen? Espainiak horixe egin zuen 1975ean, Mendebaldeko Sahara Marokori saldu –ez entregatu- zionean: 14.591.202.498 pezeta. Esklusiba El Temps astekari katalanak eman zuen duela hiru aste inguru, baina albistea, eskandalosoa izanik ere, ez da gehiegi zabaldu; segur aski Aaiungo gertakariekin sortutako olatu mediatikoa berandu harrapatu duelako. Hamabost urtean sahararrei independentzia promesak egiten ibili eta gero,...
Read MoreNork esan zuen antinuklearra hilda zegoela?
Bat baino gehiago harrituta geratuko zen Alemaniako Saxoniako basoetan egunotan ikusten ari garen borrokaren aurrean. Aldaketa klimatikoaren aitzakiapean, erregai fosilen agortzearen akuilupean, nuklearren aldeko jarrera indartzen hasi zela ematen zuen, 70eko mugimenduaren sortzaileetako batzuk ere hasiak ziren balantza nuklearren alde jartzen. Zapaterok Garoñaren bizitza luzatu zuen iaz, behin betiko itxiera data ere iragarri zuen: 2011. Baina ezer ez da behin betiko, behin betiko egiten den...
Read MoreEspaña-Oranje: euskaldunari oker atera zitzaion tiroa
Bruggen (Brujas nederlanderaz) bazen euskaldunen kontsulatu bat. Bilboko hiriak zabaldu zuen duela bostehun urte harreman komertzialak estutzeko. Flandria eta inguruko beste lander batzuk espainiarrei errebelatu zitzaienean –tartean Holanda–, Oranjeko Gilen printze protestantea hiltzeko konspirazioari ekin zioten kontsulatu hartatik euskaldun fededun-katolikoek, Felipe II.a Espainiako erregeak ordainetan eskaintzen zituen 20.000 dukadoak eskuratzeko asmoz. Gaspar Añastro e Isunza...
Read MoreUdalbiltza auziaren anakronismoa
Udalerriek garrantzia handia izan dute azken mendeko Euskal Herriko historia politikoan. Subiranotasunerantz aldaketa politikoak egon direnean, udalerriak egon izan dira abangoardian. Esaterako, hor dugu II. Errepublikako mugimendu munizipalista, 1931n Gernikan bildutakoa, edota 1934an Zumarragan egin nahi izan zuten bilkura. Duela gutxi, Lau Hazietara Gogoan elkarteko hainbat kidek prentsan gogorarazi duten bezala, orduko hartan sektore sozio-politiko erreakzionarioenek gogor jo zuten...
Read More
Iruzkin berriak