Zer pentsio, zer etorkizun

2011-01-14  //  Ekonomia, Gizartea  //  Iruzkinik ez

Pentsioen sistemak erreformatu eta pribatizatzeko asmoak ez dira atzo goizekoak. Sarkozyk eta Zapaterok aspaldi idatzitako gidoi bati segitu diote, eta finantza krisiak sortutako egoerarekin ezin hobeto bete dute euren papera. Ekonomia kritikorako Taifa mintegi katalanak Qué pensiones, qué futuro (Icaría, 2010) liburuan errepaso itzela ematen dio pentsioen auziari eta agerian uzten ditu atzean dauden interesak.

Liburuan, Miren Etxezarreta ekonomia katedradunak dio, Alemanian sortu zirela zahartzaroko pentsio publikoak XIX. mendean; gero, Bigarren Mundu Gerraren ostean loraldia bizi izan zuen pentsio sistema publikoak herrialde industrializatu ia guztietan, AEBetan izan ezik, jakina. Baina 1970eko hamarkadan, AEBetako ereduari jarraitu nahi izango diote Argentina eta Txileko diktadurek, eta pentsio pribatuak bultzatuko dituzte. Hor hasten da, askoren aburuz, pentsio publikoaren gainbehera, Reagan eta Tatcherren garairik gogorrenetan hain zuzen. 1994an Mundu Bankuak Adverting the Old Age Crisis (Zahartzearen krisia saihestuz) txostena kaleratu zuen, eta teoria demografikoari bidea ireki zion. Geroztik, pentsio publikoak “krisian” daudela esateko arrazoi nagusiena populazioa zahartzea izan da. (gehiago…)

Sahara salgai (14.591.202.498 pzta.)

2010-12-23  //  Historia, Nazioartea, Politika  //  Iruzkinik ez

Zenbat diru balio du herri batek? Nor ausartu liteke zifra lotsagarria jartzen? Espainiak horixe egin zuen 1975ean, Mendebaldeko Sahara Marokori saldu –ez entregatu- zionean: 14.591.202.498 pezeta. Esklusiba El Temps astekari katalanak eman zuen duela hiru aste inguru, baina albistea, eskandalosoa izanik ere, ez da gehiegi zabaldu; segur aski Aaiungo gertakariekin sortutako olatu mediatikoa berandu harrapatu duelako. (gehiago…)

Mutiloa

2010-12-01  //  Ekonomia, Gizartea, Osasuna  //  2 iruzkin

Internet, erakunde politiko, enpresa eta bestelako lobbyen etsai bihurtu da, eta ez gara hemen Wikileaksen filtrazioez ari. Egia da kasu askotan manipulaziorako eta intoxikaziorako tarte uzten duela sareak, baina beste askotan informazio baliotsua aurki daiteke. Handi-mandiek informazioa tantaka sakabanatzen dute, eta distortsionatu egiten dute, herritarrari gardentasun itxura eman, baina ezer ez kontatzeko. Noiz edo noiz kazetari edo ikerlariren bati okurritzen zaio itsasoan arrantza egitea, eta asten da solte dauden soka-muturrak lotzen.

(gehiago…)

Nork esan zuen antinuklearra hilda zegoela?

2010-11-09  //  Energia, Gizartea, Historia  //  Iruzkinik ez

Bat baino gehiago harrituta geratuko zen Alemaniako Saxoniako basoetan egunotan ikusten ari garen borrokaren aurrean. Aldaketa klimatikoaren aitzakiapean, erregai fosilen agortzearen akuilupean, nuklearren aldeko jarrera indartzen hasi zela ematen zuen, 70eko mugimenduaren sortzaileetako batzuk ere hasiak ziren balantza nuklearren alde jartzen.

(gehiago…)

Atez ateko hondakin bilketa: aldekoak eta kontrakoak aurrez aurre

2010-10-18  //  Azpiegiturak, Gizartea, Osasuna  //  Iruzkinik ez

Andoni Amonarraiz (EAJ) eta Marian Beitialarrangoitia (ezker abertzalea)

Atez ateko bilketak eta erraustegiek bultzaturik, Euskal Herrian azkar ari da zabaltzen hondakinen inguruko eztabaida.  Maiatzaren 9an hasi ziren hondakinak atez ate biltzen Hernanin, %80ko birziklapena lortzeko helburuarekin. Usurbilen eta Oiartzunen ere biltzen dira hondakinak modu horretan. Marian Beitialarrangoitia Hernaniko alkatea eta Andoni Amonarraiz zinegotzia, aurrez aurre jarri ditugu, sistema horren inguruko begirada praktikoa eman dezaten. Elkarrizketa osoa aste honetako ARGIAn izango da irakurgai (2.249 zk.); hona hemen aurrerapen txiki bat. (gehiago…)

Sasieta Mankomunitateak atez atekoa aztertuko du

2010-10-08  //  Gizartea, Osasuna  //  Iruzkinik ez

Bosgarren edukiontzia ezartzen ari da Sasieta mankomuniatea

Gipuzkoako Goierriko herriak biltzen dituen Sasieta Mankomunitateak atez atekoa eskualde horretan ezartzeko bideragarritasuna aztertuko du. Akordio hori sinatu zuen joan den ekainean mankomunitateko batzorde exekutiboak, nahiz eta oraindik ez den ofizialki aurkeztu, Sasietako batzar orokorretik pasa behar baita lehenik. Akordioa baina, Interneten kontsultatu liteke (pdf) eta bertan esaten da “gaikako bilketa egiteko beste modalitate batzuk” aztertuko dituztela, “bereziki atez ate bezala ezagutzen den sistema”. (gehiago…)

“Konpentsatu”

2010-09-24  //  Azpiegiturak  //  Iruzkinik ez

Jaizkibelgo labarrak (Arg.: Dani Blanco)

Tarteka, hitz komodin horietako bat ateratzen dute tiraderatik politikoek. Pasaiako Portuko Agintaritzako (PPA) presidente Miguel Buen izan da azkena hori egiten. Portu berriak Jaizkibelen izango dituen ondorio kritikoak –berreskura ezinak, alegia– hainbat neurrirekin “konpentsatuko” dituztela adierazi du. (gehiago…)

Maribi Ugarteburu: “Giro politikoa estutzeko edo lasaitzeko erabiliko gaituzte”

2010-09-09  //  Politika  //  Iruzkinik ez

Maribi Ugarteburu (Arg.: Dani Blanco)

Udalbiltzaren kontrako epaiketa bigarren fasean sartuko da datorren astean, hilaren 13, 14 eta 15eko saioekin. Udako etenaldiaren ondoren, gizartearen babesa aktibatzeko hainbat ekitaldi antolatu dituzte, eta hasteko, bihar Donostiako Bulebarrean kontzentratuko dira. Epaiketaren harira, ARGIAn elkarrizketa egin diogu Udalbiltzako kide izateagatik auzipetua dagoen Maribi Ugartebururi. (gehiago…)

España-Oranje: euskaldunari oker atera zitzaion tiroa

2010-07-09  //  Historia, Kirola, Politika  //  Iruzkin bat

Atentatuaren unea aspaldiko irudi batean. Erdian, 'Van Jaureguy' ageri da hilik.

Bruggen (Brujas nederlanderaz) bazen euskaldunen kontsulatu bat. Bilboko hiriak zabaldu zuen duela bostehun urte harreman komertzialak estutzeko. Flandria eta inguruko beste lander batzuk espainiarrei errebelatu zitzaienean –tartean Holanda–, Oranjeko Gilen printze protestantea hiltzeko konspirazioari ekin zioten kontsulatu hartatik euskaldun fededun-katolikoek, Felipe II.a Espainiako erregeak ordainetan eskaintzen zituen 20.000 dukadoak eskuratzeko asmoz. (gehiago…)

Udalbiltza auziaren anakronismoa

2010-06-24  //  Historia, Politika  //  Iruzkin bat

Udalerriek garrantzia handia izan dute azken mendeko Euskal Herriko historia politikoan. Subiranotasunerantz aldaketa politikoak egon direnean, udalerriak egon izan dira abangoardian. Esaterako, hor dugu II. Errepublikako mugimendu munizipalista, 1931n Gernikan bildutakoa, edota 1934an Zumarragan egin nahi izan zuten bilkura.

(gehiago…)