España-Oranje: euskaldunari oker atera zitzaion tiroa
Bruggen (Brujas nederlanderaz) bazen euskaldunen kontsulatu bat. Bilboko hiriak zabaldu zuen duela bostehun urte harreman komertzialak estutzeko. Flandria eta inguruko beste lander batzuk espainiarrei errebelatu zitzaienean –tartean Holanda–, Oranjeko Gilen printze protestantea hiltzeko konspirazioari ekin zioten kontsulatu hartatik euskaldun fededun-katolikoek, Felipe II.a Espainiako erregeak ordainetan eskaintzen zituen 20.000 dukadoak eskuratzeko asmoz. Gaspar Añastro e Isunza...
Read MoreUdalbiltza auziaren anakronismoa
Udalerriek garrantzia handia izan dute azken mendeko Euskal Herriko historia politikoan. Subiranotasunerantz aldaketa politikoak egon direnean, udalerriak egon izan dira abangoardian. Esaterako, hor dugu II. Errepublikako mugimendu munizipalista, 1931n Gernikan bildutakoa, edota 1934an Zumarragan egin nahi izan zuten bilkura. Duela gutxi, Lau Hazietara Gogoan elkarteko hainbat kidek prentsan gogorarazi duten bezala, orduko hartan sektore sozio-politiko erreakzionarioenek gogor jo zuten...
Read MoreBizi naizen herrian
Bizi naizen herrian dena da posible, zioen Colinak. Ni bizi naizen herrian ere bai. Gure herria aurrerakoia eta puskatzailea izan da beti. Gure herriaren izena daraman antzezlana “puskatzailetzat” hartu zuten; bataille bat eta guzti gertatu zen askatasunaren defentsan. Eta karlisten garaian hortzak erakutsi zituzten “karken” kontra… Bombaquin granadac naste carcac len ere bastante tira izandu dituzte; baldin erriya purrucatuta artzia badute uste, beste maquiña bat urte pasa...
Read MoreTxerritoki honetan ‘pigs’ ugari
Greziako bonoen interesak izugarri igo diren garaiotan, eta Europako hainbat estaturen defizitak eta zor publiko handiak finantza merkatuak aztoraturik dituen une honetan, zer eta PIIGS akronimoa hedatu da zailtasunetan eta krisiak “zikinduta” dauden herrialdeak izendatzeko: Portugal, Italia, Irlanda, Grezia eta Espainia (Spain). Zerriak, alegia. Terminoa mundu anglosaxoian hasi ziren erabiltzen 90eko hamarkadan, Europa hegoaldeko Mediterraneoko herrialdeen ekonomia ahula adierazteko....
Read MoreViva la Pepa!
Zaldibian, Arkakatik Enirioko txaboletarako bidean altxor bat gordetzen da. Mendi mazelan dagoen borda zaharkitu eta eder bateko egurrezko atean ez da Amabirjinaren irudirik edo gurutzerik ageri, bisitariak harrituta irakurriko du hau: Viva la Pepa 1927. Nola da posible? Pintada apokrifoa izan litekeela pentsa daiteke, baina zeinek daki, 83 urtez iraun duen altxor bat ere bai. Nork idatzi ote zuen holako deiadar subertsibo espainiarra? Goierri profundoan gaude, Zaldibia karlisten sehaska izan...
Read MoreZer dakigu Jose Antonio Agirrez?
Martxoaren 22an bete ziren 50 urte Jose Antonio Agirre lehendakaria Pariseko erbestean hil zela. Urteurren hori prestatzeko Sabino Arana Fundazioak batzorde bat sortu zuen iaz eta batzorde horrek antolatutako egitarauaren barruan egin dira azken asteetako hainbat ekitaldi: martxoaren 6an Gernikako Arbolaren Gurutzearen domina eman zien Lopez lehendakariak Agirreren seme-alabei; martxoaren 22an, Agirre hil zela 50 urte betetzen ziren egunean, Begoñako Basilikan oroitzapenezko meza egin...
Read MoreAkerrak adarrak okerrak al ditu?
Nafarroako Zugarramurdi inguruetan sorgin ehiza hasi zela 400 urte bete dira aurten. Urtemuga hori gogoratzeko hainbat ekitaldi egin dituzte. Duela egun batzuk Logroñon izan ziren, hiri hartan egin baitzen Inkisizioaren 1610eko autofedea 53 lagunen kontra eta horietatik 11 erre zituzten sugarretan, gehienak emakumeak. Zugarramurdin ere egun gutxi barru egingo da ekitaldi bat hori guztia gogoratzeko. Inkisizioaren jarduna ez zen nolanahikoa izan, batez ere Nafarroan eta Lapurdin. XV. mende...
Read MoreFederico García Aitzol
Lorcaren gorpuzkinen inguruan sortu diren iskanbilak urrunekoak egin izan zaizkigu Euskal Herritik, baina atzo El Paisen Ian Gibson adituak idatzitako artikuluak atentzioa deitzen du. Gibsonek urteak eman ditu Lorcaren heriotza ikertzen, eta artikuluan Lorcak Fuente Grandeko olibondoan zergatik behar duen azaltzen du garbiro. Halaber, pista izugarriak ematen ditu granadako poetaren hezurrekin zer pasatu den esplikatzeko: Lorcaren parkea egiteko lurrak erosterakoan erratu zirela, 80ko hamarkadan...
Read MoreMundu batean goaz baina krisi berean ez
Euskaldunek zenbat aldiz ez ote dute beren herria utzi behar izan kanpora lan egitera joateko? Ellis Island-eko euskal abizenez beteko artxiboak dira horren testigu. Gaur egun, berriz ere lana garesti dagoen honetan, ez dago datu zehatzik emigratzeko joera berpiztu ote den esateko, baina atzo gertaera bitxi baten lekuko izan nintzen kafetegi batean: Aldameneko mahaian bi gizon zeuden, eskuak onduta eta aurpegia zartatuta, lan gogorraren ajeak dudarik gabe. Haien ondoan emakume bat eta hainbat...
Read MoreEgiaren Batzordea
ELA sindikatua Oroimenaren Parkean izan zen ostiralean, Sartagudan. Sindikatuak azkeneko kongresuan erresoluzio bat onartu zuen memoria historikoaren alde lan egiteko –ELAko kideak, solidarioak, oso gaztigatuak izan ziren gerraosteko errepresioaren ondorioz– eta erabaki horren barruan sartzen da Sartagudako errekonozimendu ekitaldia. Ostiralean, besteak beste Egiaren Batzordea sortzeko eskatu zen, eskaera aski errepikatua memoria historikoaz arduratzen diren taldeengandik. Esaterako, joan...
Read More
Iruzkin berriak