Chivitek Irulegiko eskuaz esandakoak, hizkuntza politiketan badu islarik?
Arangurengo Gongora jauregian Irulegiko eskuaren aurkezpenean María Chiviteren diskurtsoa izan da, askoren harridurarako, Aranzadiren aurkikuntzaren garrantzia azpimarratzeko indartsuenetakoa eta mamitsuenetakoa. Nafarroako Gobernuko presidenteak esan du “lehen mailako mugarri historikoa” dela brontzezko eskuan Antzinaroko euskarazko testu bat aurkitu izana. Egindako lanaren zorroztasuna ere azpimarratu du –75 urte bete dituen Aranzadi bezalako elkarte bat atzean egoteak ematen duen...
Read More“Ez dadila entzun gehiago ‘askatuta’ hitz nazkagarria”
Larunbatean Hernaniko Udalak beharrezkoa den oroimen ekitaldia egingo du herriko hilerrian 1936an frankistek hildako 200 lagunak gogoratzeko. Baina zeintzuk izan ziren krimen horien arduradunak? Zeinek sustatu eta agindu zituen fusilatzeak? Komeni da izen horiek ere ez ahaztea. [*Post hau eguneratu egin dugu 2022ko urriaren 22ko omenaldiaren ondoren, fusilatuen senideek eta beste hainbat pertsonek emandako informazio osagarriarekin] 1936ko urriaren 19an, José María Arellano Gipuzkoako...
Read More‘Trantsizioan’ poliziaren errepresioak hildakoen %37 euskal herritarrak ziren, ikerketa baten arabera
1975etik 1982ra arteko epea ikertu du David Ballester historialariak eta liburu batean eman ditu ondorioak: urte horietan indarkeria polizialak Espainiako Estatuan 134 pertsona hil zituela dio, horietatik 50 Hego Euskal Herrian. Igandean omenaldia egingo diote Gladys del Estal ekintzaile ekologistari, 1979an guardia zibil batek Tuterako jaialdi antinuklearrean hila. Espainiako Estatuan “trantsizio politikoa” deituriko garai hura ez zela batzuek esan bezain baketsua erakusteko,...
Read MoreDonostiako burges “modernoek” nola egin zuten dirua?
Koldo Mitxelena Kulturunean erakusketa zabal bat dago ikusgai Donostiako familia entzutetsuenetako bateko kideek ateratako argazkiekin: Aurrera eginez deitu diote. José Brunet Berminghamek XIX. mendearen azken herenean ateratako dozenaka argazkiz dago osatuta eta benetako altxorra dira hiriak izandako “hirigintza-eraldaketa handiena” ikusteko. Garai haietan egin ziren azpiegitura obrez gain, donostiar burgesen bizimodua islatzen duten argazkiak ere badaude, Bruneten birbiloba batek, egun...
Read MoreNork sortu zuen Anai Artea
Euskal errefuxiatuei laguntzeko 1960ko hamarkada amaieran sorturiko Anai Artea elkartearen historia laburbiltzen duen liburua argitaratu du Elkarrek. Txomin Hiriart-Urrutyk egindako ikerketa da eta Joseba Sarrionaindiaren sar hitza ere badu. Elkarteak ehunka iheslari artatu zituen frankismorik okerrenean, harrapatuak eta torturatuak izateko beldurrez Hegoaldetik Iparraldera edo “bestaldera” igaro zirenak, Sarrionaindiak dioen moduan. Gure historia hurbileko ekimen solidario...
Read MoreFrankismoaren apologia, askatasunaren izenean?
“Uste al duzu adierazpen askatasunak frankismoa, nazismoa edo faxismoa bezalako ideologia totalitarioak babestu behar dituela?”. Galdera hori luzatu diote Unidas Podemos, ERC, EAJ, Junts eta EH Bilduko europarlamentariek Europako Batzordeari. Izan ere, Espainiako Estatuko Botere Judizialeko Kontseilu Nagusiko (CGPJ) bokalen arabera, Francisco Franco bezalako fundazioek apologia frankista egitea adierazpen askatasunak babesturik dago, “biktimak ez badira umiliatzen”, Espainiako Memoria...
Read MoreOndarea bizitzeko
Aste honetan utzi beharko dute euren betiko bizileku izan dena Donostiako Martutene auzoan dagoen Erbetegi etxeko auzotarrek. Eraikina husteko agindu diete, derrigorrezko desjabetze azkarraren prozedura bidez, AHT egiteko botako baitute. Trenbidea ez da gainetik pasako, baina badirudi obren dardarizoek kaltetuko duten beldur direla, eta errazago zaie eraistea hura babestea baino. Bizilagunen urtetako borrokaren berri eman dugu ARGIAn, eta eraikinak duen balio historikoa ere azaleratu genuen:...
Read MoreMendigatxaren ‘uskarazko’ gutunak berrargitaratu eta Bidankozeko herritarrei bidali dizkiete
Neguarekin batera, Bidankozeko herritarrek opari bitxi bat jaso dute postontzian. Mariano Mendigatxak eta Resurrección María de Azkuek XX. mende hasieran trukatu zuten korrespondentziarekin osaturiko liburua. Mendigatxak (Bidankoze, 1832-1918) Erronkariko euskararen galera bere haragitan bizi izan zuen, eta garaiko hizkuntzalariekin lan egin zuen bailarako ahozko ondarea jasotzeko. Azkueri bidalitako gutunei esker dakizkigu, hein handi batean, uskarazko esapide eta hitzak, baina horrez gain,...
Read MoreErrautsak
1936ko urriaren 30ean Hernaniko alkate frankista Julian Madinak bando harrigarria publikatu zuen: “Jakinarazten dut, aurten debekatuta dagoela hilerrira joatea Santu Guztien eta Arimen egunean”. Toki hura Gipuzkoako fusilatze gune nagusi bilakatu zen, eta hainbestekoa zen odol festa –200 lagun inguru hil zituzten aste gutxiren buruan–, ezen nahiago izan zutela ateak ixtea, euren krimenak agerian gera ez zitezen. Geroztik, urte hura kenduta, beti egon izan da zabalik kanposantua...
Read More150 urte Santa Kruz apaiz gerrillaria atxilotu eta… ihes egin zuela
1870eko urriaren 6an guardia zibilak Hernialdera atxilotzera joan zitzaizkionean, sotana kendu eta kaleko arropa jantzi zuen ihes egiteko. Horrekin, gerrillariaren “mitoa” hasi zela diote adituek. Hernialdeko udaletxean erakusketa jarri dute efemeridea probestuz. Mende eta erdi igaro da guardia zibilak Hernialden Manuel Ignazio Santa Kruz Loidi atxilotzen saiatu zirela. Elduainen jaioa 1842an, Hernialdeko erretore zen apaiz ezaguna 1866az geroztik, eta 1870eko urriaren 6an joan ziren bere...
Read More
Iruzkin berriak