Minbizia

Atalak: Osasuna

(Argazkia: www.aorana.com)

Askotan aipatu ere nahi izaten ez dugun gaitza, bat-batean bere izen osoarekin agertzen hasi zaigu han-hemen. Euskal politikari ezagun batek esan du minbizia duela, egun batzuk lehenago Espainiako beste politikari batena jakin genuen, minbizia letra guztiekin, eufemismorik gabe, horiek norbait hiltzen denerako gordetzen ditugu, nonbait: “Gaixotasun luze baten ondorioz zendu da”.

Osasunaren Mundu Erakundeak ere minbiziari buruz argitaratu du ohar bat, ohar deskriptiboa esaten diote beraiek, gaur zenduko den otsail honetan. Honela deskribatzen du OMEk gaixotasuna, edo zehatzago esanda, minbizi izenez ezagutzen dugun gaixotasun taldea:

Munduan hilkortasun arrazoi nagusia da minbizia: 2008an haren ondorioz 7,6 milioi heriotza izan zirela estimatzen da (osoaren %13a)

Tabakoa erretzea minbizia hartzeko arrisku-faktore garrantzitsua da. Alkohol kontsumo “kaltegarria” (sic), elikadura txarra eta ariketa fisikorik eza ere aipatzeko moduko faktoreak dira.

Biztanleen diru-sarrerak ertainak eta txikiak diren herrialdeetan, minbizien %20ak infekzioetan du jatorria. Herrialde aberatsagoetan %9ra jaisten da portzentaje hori.

Minbiziarengatiko heriotzen %30 baino gehiago prebenitu daiteke.

Aurreikusten da minbiziarengatiko heriotza kopuruak handitzen jarraituko duela, eta 11 milioi baino gehiago izango dela 2030ean.

Prebentzioari garrantzia ematen dio OMEk, nola ez. Minbizi kasuen heren bat inguru saihestu litezke, diotenez, ohitura osasungarriagoak izanda: ez erre, alkoholik ez edan edo edan neurriz, jan barazki eta fruta gehiago, kontrolatu gain-pisua, egin kirola, eguzkia gutxixeago hartu… Hirietan arnasarik ez hartu, gaineratu genezake, OMEk hirietako airearen kutsadura ere aipatzen baitu arrisku-faktore gisa. Gainerakoak, bi izan ezik (giza-papilomaren birusarekin kutsatzea, eta erregai solidoak erretzeagatik etxebizitzetan sortzen den kea), gure erruzkoak dira. Ez dugu geure burua behar bezala zaintzen, eta minbiziak gora egiten du. Noski, hirietan ez bizitzeko gomendiorik ez du egiten OMEk.

Dominique Belpomme medikua ez dator bat minbiziari buruzko bertsio ofizialarekin (Argazkia: Dani Blanco).

Beste batzuek ere hitz egiten dute minbiziaz, eta bestelako ikuspegiak eskaintzen dizkigute. Ez da denbora luzea Dominique Belpomme ekarri genuela ARGIAko orrialdeetara; oso garbi mintzatu zen mediku frantziarra, gaitzaren arrazoi nagusiez. Berrikiago, Pello Zubiriak idatzitako artikulu honen bidez, Marie-Monique Robin kazetariak ondutako Notre poison quotidien (Eguneroko gure pozoia) dokumentala estreinatzear dela jakin dugu. Seguru hor ere hitz egingo dela, luze, zabal eta batez ere sakon, minbiziaren gorakadaren zergatiaz.

Minbiziaren kontra borrokatzeko makina bat ekitaldi antolatzen da munduan urtero. Horietan lortzen den dirua farmazeutiken negozioa mantentzera bideratzen dela salatzen dute askok, benetako tratamendu alternatiboak bilatu beharrean (Argazkia: cancer.iaea.org).

Le monde selon Monsanto gogoangarriaren jarraipena omen Notre poison quotidien. Ez daukat ikusita transgenikoen erraldoiari buruzko dokumentala, baina bai liburua irakurrita; inoiz ikusi dudan kazetaritza lanik onenetakoa, nire iritziz. Era guztietako pertsonaiak dabiltza harat-honat beraren orrialdeetan. Horietako bat da Samuel Epstein doktorea, Cancer Prevention Coalition (Minbizia Prebenitzeko Koalizioa) elkartearen sortzailea eta seguruenik Robinen lan berrian ere aipatua. Belpommeren ildo beretik, Epsteinek ez die egozten minbiziaren gorakadaren erru nagusia gure bizi-ohitura kaxkarrei, kutsadurari baizik. Lindanoa, pestizidak, elikadura-gehigarriak, airearen kutsadura… Cancer Prevention Coalitionen webgunean irakur daiteke minbiziaren gerra irabazteko benetako prebentzioari ekin beharko diogula… gaur egun ez bezala. “Minbizia milioi dolar askoko negozioa da oraintxe. Prebentzioa txarra da negoziorako? Txarra da farmazia-enpresentzat eta mamografien negozioarentzat. Industria horiek lotura estuak dituzte AEBetan politikak erabaki behar dituztenekin”. Cancer Prevention Coalition-ek, beste zenbait elkarterekin batera, behin baino gehiagotan salatu du American Cancer Society (Minbiziaren Elkarte Amerikarra) ofizialak ez duela sustatzen minbiziaren aurkako tratamendu alternatiboen ikerketa. AEBetan elikagaiak merkaturatzeko baimenak ematen dituen FDAri ere enpresekin eskuzabalegi jokatzea leporatzen diote. Bestela esanda, pozoia irensten dugula janariarekin batera. Eta “dugula” diot europarrak ez gabiltzalako estatubatuarrak baino askoz hobeto.

OMEri ez diot ezer irakurri horretaz.