Gazal bat J.S.rentzat

Atalak: Poemak, Zinema-Noema

Jatorrizko gazalak (edo ghazalak) Arabiako 7. mendean idatzi ziren, edo are lehenago. Beraz, gazala dugu Europako eta Ekialde Hurbileko forma poetikorik zaharrena, sonetoa baino askoz zaharragoa. Formari dagokionez, gazal bat bost distiko baino gehiagorekin osatzen da, elkarren arteko hari narratiborik gabe. Distiko bakoitzean, errima bakarra dago eta jarraian lelo bat (kasu honetan, “-a” eta “gurea”). Lehenengo distikoan, errima eta leloa bi bertso-lerrotan agertu behar dira; gainontzekotan, bigarren bertso-lerroan bakarrik. Horrek sortzen du errezitatzailearen eta publikoaren arteko harremana, zeinaren arabera batzuetan publikoak aurreratu eta kantatu egiten duen distikoaren amaiera, bertsolaritzan gertatzen den moduan. Azken diptikoak poetaren izena aipatu ohi du, sinadura bailitzan, baina kasu honetan Joseba Sarrionandiaren izena aipatu nahi izan dut, gazal honen edukia bere azken liburua irakurtzean etorri zaidalako:

GAZAL BAT J.S.RENTZAT

Hauxe da hauxe patua gurea;
petrala ala ez, balitza gurea!

Hitz egin, memoria, kontaiguzu
zer izan zen egoera gurea.

Zein izango ote da gure Oinaz
eta zein, bada, Ganboa gurea?

Sintesi bat, arren, Amama eta
Loreak. Zinema ez da gurea?

Munduan bere lekua aurkitu
ezaren bizitza al da gurea?

Sormena da sormenaren gainean;
heriotzaren aurka, grina gurea.

Lapur banden etikaren ostean
hau ere politika da, gurea.

Bere izaera ukatzen ez duen
gunea, zurea eta gurea.

Guri begira dagoen Joseba:
enbaxadore hori da gurea.