Pobrezia energetikoa gorantz Hego Euskal Herrian

Atalak: Energia, Gizartea

2012ko datuen arabera, Hego Euskal Herriko 130.000 herritarrek ezin dute etxean tenperatura egokia mantendu.                  (Arg.: Dani Blanco).

Datu berriak ditugu pobrezia energetikoaz. Orain dela urte bi bezala, Espainiako Asociación de Ciencias Ambientales (ACA) elkarteak gaiari buruzko txosten mardula plazaratu du, oraingoan 2004tik 2012ra bitarteko datuekin. Aztertutako azken urtean, 2012an, Hego Euskal Herrian 130.000 pertsona inguruk ezin zuten etxean tenperatura egokia mantendu.

Autonomia elkarte bakoitzaren datuak eman ditu ACAk, eta kopuru absoluturik ezean ariketa gaitza da Hego Euskal Herriko portzentajeak kalkulatzea. Hortaz, jaso bezala aipatuko ditugu datuak:

• 2012an, etxeko energia gastuetarako diru-sarreren %10 baino gehiago erabili behar duen etxebizitzen portzentajea %19koa zen Nafarroan (96.000 pertsona), eta %8koa EAEn (150.000 pertsona). Nafarroan, ehuneko hori biziki handitu da azken urteetan (2007an %9 ingurukoa zen), eta motelago EAEn (%5ekoa zen 2006an).
• Aipatutako urtean beti ere, Nafarroako etxebizitzen %5ek ezin zuten tenperatura egokia mantendu (44.000 pertsona). EAEn, portzentaje hori %4koa zen (87.000 pertsona). Arlo horretan ere bilakabidea okerragoa izan da Nafarroan (2004an ia %0 zegoen egoera horretan). EAEn, aldiz, kopuruak berdin antzean mantendu dira denbora tarte berean.

Horiexek 2012koak. Pentsatzekoa da egoerak zertxobait okerrera egingo zuela ordutik hona, pobrezia energetikoa eragiten duten faktoreak areagotu egin dira eta. Pertsonen batez besteko diru-sarrerak jaitsiz doaz; energiaren prezioa, berriz, handituz. Hirugarren faktore nagusiak, horrek bai, berdintsu jarraitzen du: etxeen efizientzia energetikoa, oro har, lehen bezain kaxkarra da.

Datuetatik erraz ondorioztatu daiteke ACAk darabilen pobrezia energetikoaren definizioa: etxebizitza batek bere energia premiak ezin asetzea, edo diru-sarreren zati handiegia bideratu behar izatea horretara (eta beraz, bestelako premia batzuei aurre egiteko zailtasunak edukitzea). Ohartuko zinetenez, %10eko gastuan ezarri da pobrezia energetikoaren muga. Irizpide horri kritikarik ez zaio falta, oso dirudunek portzentaje are handiagoa gastatu baitezakete horrek buruhauste handirik eragin gabe; nolanahi, gaia aztertzen duten guztiek ontzat ematen dute irizpidea. Agian mimetismoz.

Ohar bedi irakurlea, halaber, etxebizitzez ari garela beti. Etxetik kanpoko energi gastuak, garraioari lotuak esaterako, ez dira kontuan hartzen pobrezia energetikoa definitzeko orduan. Areago, etxe barrukoetan ere hierarkiak daudela esan genezake, ACAk berak –hierarkia hitza erabili gabe, noski– azpimarratzen duenez: nagusiki etxea bero ezin mantentzeari esaten zaio pobrezia energetikoa, baina kontuan hartu behar dira, halaber, argiztatzea, elektrotresnak, ur beroa, elikagaien prestakuntza eta beste.

Pobrezia energetikoa, modako kontzeptua. Laburtze aldera, pobrezia ere deitu ahalko genioke.