Piztutako etxean

Atalak: Haiku, Paisaiak

Shinto da antzinako Japoniako erlijioa, naturarekiko sentsibilitatea erritualaren bidez azaltzen duena. Shintoak bizitzaz dihardu, dagoenaren etengabeko berritzeaz. Shintoaren arabera, ibai bat edo harkaitz bat “kami” izan litezke. Kami duen toki hori, naturako santutegi (himorogi) moduan soka batez eta egurrezko zurtoinetaz markatzen da. Hala gertatu zen Isen, Honshu irlako baso trinko batean, 4. mendetik aurrera. Hauxe da Alejandro Londoño arkitektoak eginiko maketa, Variaciones sobre el jardín japonés erakustaldian, Madrileko “La casa encendida” kulturetxean. Santutegiko ateen eta hesien gainean arroza sortak jartzen ziren paperezko zerrendak (shide) batera, non otoitzak eta eskaerak idazten ziren. Purifikazioa, eskaintza eta inbokazioa egiteko, kamiari deitu behar zaio isiltasunez eta txalo eginez.

Ise-ko santutegia, 2014

La casa encendida da, hain zuzen, Felipe Juaristik bere Piztutako etxea (Erein, 2014) idatzi zuen tokia bera. Liburu horretatik aukeratu dut soneto hau, errimarik gabeko endekasilabotan, aurtengo Eako poesia egunetako berripaperan ere sartu dutena (uztailaren 12an irakurriko du Felipek, Mikel Etxaburu, Mariluz Esteban, Jule Goikoetxea, eta Luis Garde-rekin batera).

Dena hartzen du desirak bere baitan,
aingeru, demonio eta gizaki,
kimera, utopia, nahi eta ametsak,
isiltasuna hausten duen barrea;

iturri garbitik sortzen den hitza;
maitaleen ibilera lasaia;
elkarrengandik urruti zeudela
uste izan zutenen beso luzea;

Jainkoa eta haren gorabeherak.
Dialektika, armonia, xakea;
zientzia, konputagailua, erlojua;

Infinitua da, sar badaiteke ere
laztan eta agur dagien eskuan,
izar ibiltari den begiradan.